Hồi tháng 8, khi Sơn La đã kêu gọi nhà đầu tư quan tâm, nghiên cứu đầu tư sân bay Nà Sản theo chủ trương xã hội hóa, rất nhiều người đang nhắc lại thực tế là các sân bay nhỏ đang lỗ rất lớn.
Cụ thể, trong số 22 sân bay do Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) quản lý và khai thác, chỉ có 6 sân bay không lỗ. Trong cái số 6 thiểu số này, nếu hạch toán đàng hoàng thì thật sự chỉ có 2 sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất là có lãi.
Có nghĩa, 2 sân bay này phải “gánh” và gánh rất nặng cho các sân bay nhỏ.
Mà cái lỗ của các sân bay nhỏ là cái lỗ sấp mặt thực sự: Có nghĩa là thu không đủ bù chi. Trong cái lỗ ấy còn chứa đựng rất nhiều lãng phí khi công suất hoạt động ở “phía dưới”, rất “thấp”, rất “sâu” so với công suất thiết kế. Thực tế, quy bằng tiền - rất khác so với cách tính kiểu đếm cua trong lỗ tại các tờ trình “xin sân bay”.
Lỗ từ Chu Lai, lỗ sang Tuy Hòa, lỗ vào Rạch Giá, lỗ lên Điện Biên. Ngay cả với một sân bay quốc tế khu vực như Cần Thơ, vẫn chỉ khai thác được khoảng 30%, khi công suất thiết kế tới 5 triệu khách/năm.
Tháng 8 “xin” Nà Sản với tổng mức đầu tư dự kiến 2.300 tỉ đồng, tháng 9 “xin” Mộc Châu 6.500 tỉ đồng. Tiền thì “xã hội hoá”, thì “theo phương thức đối tác công tư PPP, tức là nguồn vẫn đang... trong lỗ.
Phải nói thật là rất khó coi.
Dịp nghỉ lễ vừa qua, Mộc Châu đón 14.000 lượt khách. Cả tỉnh Sơn La được 125.000. Không biết một năm Sơn La được mấy lần đón khách như thế. Và ngay cả với những con số tưởng nhiều ấy lại quá thấp, quá nhỏ so với tổng mức đầu tư một sân bay 6.500 tỉ đồng cho bằng bạn bằng bè.
10 năm trước, Cảng Hàng không quốc tế Chu Lai cho biết, lỗ bình quân mỗi năm khoảng 9 tỉ đồng.
Còn Cảng Hàng không Đồng Hới: Cứ mỗi chuyến bay cất cánh được Vietnam Airlines chi trả cho sân bay Đồng Hới 3,8 triệu đồng. Trong khi đó, riêng tiền điện phải trả cho 1 giờ phục vụ máy bay là 1,5 triệu đồng. Chưa kể chi phí lương cho 45 nhân viên nhà ga và khấu hao máy móc, điện, nước rất lớn. Và Đồng Hới tính toán lỗ mỗi năm từ 55-60 tỉ đồng.
Suốt 10 năm qua, những sân bay này chưa một ngày có lãi.
Chúng ta không thể đẻ ra thêm các sân nay để rồi phải “nuôi báo cô” mãi thế được.