Thủ tướng cũng yêu cầu phải “thực hiện nghiêm quy định về bỏ hộ khẩu giấy, sổ tạm trú giấy và tăng cường khai thác thông tin cư trú từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư”.

Hai ngoặc kép, được dẫn từ kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh, xác thực điện tử... ngày 25.2.2023.

Kể từ khi sổ hộ khẩu được “khai tử” vào ngày 1.1.2023, công dân khi làm thủ tục hành chính vẫn bị “đòi” giấy xác nhận cư trú ở khắp nơi. Nhất là trong các thủ tục chuyển nhượng đất đai, khai sinh, khai tử hoặc xác nhận tình trạng hôn nhân. Và đúng: Nếu trước đây chỉ cần cuốn sổ hộ khẩu và 1 bản công chứng - 30 phút là xong, thì giờ đây, với việc phải “lên công an” xin giấy xác nhận cư trú, người dân phải mất đến 3, thậm chí 5 ngày.

Nhiêu khê, vướng mắc, nhọc nhằn, bức xúc đến độ nhiều người nói đến một chữ “thà”: Thà là đừng có bỏ sổ hộ khẩu giấy!

Nhưng, phải khẳng định: Việc bỏ sổ hộ khẩu vẫn là một đổi mới mang tính cách mạng trong việc cải cách thủ tục hành chính, trong chuyển đổi số, trong quá trình tháo gỡ dần những nhiêu khê phức tạp cho dân.

Việc “đòi” giấy xác nhận cư trú nói riêng hay những bất cập nói chung hiện đang đến từ việc Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chưa được cập nhật, đồng bộ kịp thời. Và không thể không kể đến nguyên nhân là ở chính các công chức hành chính trong bộ máy. Không xác nhận được thông tin công dân trên Cơ sở dữ liệu quốc gia là "auto" yêu cầu dân phải xin giấy xác nhận cư trú.

Dân, xin giải quyết một thủ tục giờ phải làm đến hai thủ tục là vì thế.

Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an đã có hướng dẫn 7 phương thức sử dụng thông tin công dân thay việc xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú. Và phương thức đầu tiên khẳng định: Việc sử dụng căn cước công dân gắn chip là giấy tờ pháp lý chứng minh thông tin về cư trú.

Trở lại với kết luận của Thủ tướng về việc không yêu cầu người dân cung cấp giấy xác nhận tình trạng cư trú trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính. Đây là kết luận đưa ra tại hội nghị trực tuyến toàn quốc, với đầy đủ lãnh đạo các bộ, ngành và 63 tỉnh/thành.

Có nghĩa rằng, từ thời điểm này, công chức hành chính không thể nại bất cứ lý do nào để “đòi” giấy xác nhận cư trú thay thế cho sổ hộ khẩu nữa.