Báo Lao Động ngày 18.2 đăng bài "Ứng viên giáo sư rút đơn đăng ký sau lùm xùm 'bài báo quốc tế", phản ánh trường hợp PGS Nguyễn Minh Tuấn có bài báo "Phòng chống những kẻ cơ hội chính trị ở Việt Nam hiện nay" lại đăng trong một tạp chí chuyên về giáo dục toán học và máy tính của Thổ Nhĩ Kỳ khi xét chức danh giáo sư năm 2021.

PGS Nguyễn Minh Tuấn chia sẻ rằng: "Tôi thấy dư luận xã hội lên tiếng nên không thích. Giả sử được chức danh giáo sư, tôi cũng không vui. Tôi cũng không nặng nề nên gửi đơn xin rút xét chức danh giáo sư, để 1 dịp khác thích hợp hơn".

Lâu nay, không ít trường hợp vơ vét cho đủ bài báo đăng trên các tạp chí quốc tế để nộp lấy điểm phong hàm phó giáo sư, giáo sư. Nếu dễ dãi, không bị phát hiện thì qua, còn vướng kiện cáo thì bỏ. Làm khoa học như vậy chẳng xứng với danh dự khoa học, nói gì tới sự liêm chính.

Ai cũng biết, có nhiều tạp chí mang danh khoa học, nhưng chẳng có uy tín khoa học, ai muốn đăng bài thì nộp tiền, một kiểu kinh doanh để phục vụ cho những người có nhu cầu mua danh khoa học. Trên thế giới này không thiếu những trường đại học bán bằng, những viện nghiên cứu là nơi làm ăn của những kẻ cơ hội khoa học. Người nào muốn có danh viện sĩ, hãy cứ bỏ tiền ra mà mua.

Trường hợp khác là một ứng viên phó giáo sư thuộc liên ngành Xây dựng - Kiến trúc đã có nhiều bài báo đăng trên một số tạp chí khoa học quốc tế nhưng bị tố cáo là sản phẩm của đạo văn.

Những người tố cáo đã chỉ ra cụ thể từng bài báo, tên đề tài, đã đăng ở đâu, trích dẫn từ nguồn tài liệu nào, đạo văn từ công trình nào. Với công cụ internet và các ứng dụng công nghệ hiện nay, việc xác minh những tố cáo này quá dễ dàng.

Tuy nhiên, cũng cần thận trọng, kiểm tra, xác minh đầy đủ, công tâm và có trách nhiệm khoa học, có cơ sở khoa học đối với những công trình bị tố cáo đạo văn. Loại trừ ngụy khoa học nhưng phải bảo vệ chân tài thực học.

Nhưng có một thực tế về việc phong hàm phó giáo sư, giáo sư hiện nay, đó là vẫn còn quá nhiều người chuộng thói hư danh, háo danh. Giáo sư để làm gì khi không đúng với thực chất của bản thân, khi cái hư danh đó chỉ từ trò mánh lới, lừa đảo mà thành.

Đất nước này đang rất cần nhiều những tài năng khoa học, nhưng là thực tài, không cần loại ngụy khoa học,  háo danh.