Dù “bát nhang di động” chỉ là một cách nói, nhưng nó đúng với chúng ta, những người ngày ngày đang phải chịu ảnh hưởng trực tiếp, đang chết dần chết mòn với những ô nhiễm kinh khủng được thải ra khắp nơi từ những chiếc xe máy hết niên hạn.
Báo Thanh Niên, dẫn lời PGS-TS Hồ Quốc Bằng, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu ô nhiễm không khí (Viện Môi trường- Tài nguyên, Đại học Quốc gia TP.HCM) cho biết: xe máy đang chiếm khoảng 29% nguồn phát thải NO, 90% CO, 65,4% NMVOC và chiếm tới 37,7% nguồn phát thải bụi. Với nguồn phát thải bụi siêu mịn, xe gắn máy cũng chiếm khoảng 31%.
Riêng đối với những chiếc xe máy quá date, với tiêu chuẩn khí thải “thời trung cổ”, sự độc hại, ô nhiễm có thể nhìn thấy, có thể ngửi thấy hàng ngày, ở mọi ngã tư.
Hà Nội từng thống kê về xe máy: có tới 43.400 chiếc có niên hạn trên 30 năm; 10.500 chiếc niên hạn trên 40 năm. Và cả những “đống sắt” trên 50 năm vẫn đang lưu hành.
Nhưng rồi thì sao?
TP HCM đã có đề án kiểm soát, hạn chế, loại bỏ xe quá date từ rất nhiều năm nay, nhưng “nâng lên rồi lại đặt xuống” vì “cái khó”.
Hà Nội cũng vậy, chính Tướng Đoàn Duy Khương có lần nói trước Hội đồng nhân dân thành phố về “cái khó” khiến công an thành phố rất khó trong việc xử lý.
Hai cái khó, ở hai đầu đất nước, thật ra chỉ là từ một quy định trong luật quy định niên hạn: xe tải có niên hạn sử dụng 25 năm, xe khách 20 năm, tuy nhiên niên hạn sử dụng của xe máy hiện chưa có quy định cụ thể.
Một lỗ hổng thật sự và giờ chúng ta đang phải chịu sự đầu độc từ chính lỗ hổng ấy. Bởi xe máy, chiếm 95% phương tiện giao thông. Dù chỉ tiêu thụ 56% lượng xăng nhưng lại thải ra 94% khí HC, 87% CO và 57% NOx trong tổng lượng phát thải của các loại xe cơ giới.
Có lẽ, đã đến lúc chúng ta cần nghiêm túc nói đến chuyện loại bỏ những chiếc xe quá date, những “bát nhang di động” này. Bởi không chỉ là sự bình đẳng với các phương tiện khác, mà điều đó còn bảo vệ cho chính những người đang vô tư ngồi trên chiếc “bát nhang” đó. Bởi đó có thể là “sinh kế” nhưng sinh kế của một vài người không thể lớn hơn lợi ích cộng đồng được.