UBND phường Hàng Trống (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) hôm qua đã quyết định đình chỉ công việc với một “tự quản viên”. Quá trình xác minh, người nhận đã nhận “vật giống tiền” của 2 người phụ nữ bán hàng rong không phải công chức, viên chức của phường Hàng Trống, mà chỉ là tự quản viên, hỗ trợ phường trong công tác trật tự.
Các bản tin trên báo chí dùng từ rất chuẩn: Vật giống tiền.
Nó sẽ là tiền- như một “tang vật” của hành vi “làm luật”, của tham nhũng vặt, nếu sau đây việc xử lý quyết liệt.
Nhưng thật mỉa mai “vật giống tiền” sẽ trở thành một thành ngữ mới nếu việc xử lý xuê xoa.
Trong một phiên họp toàn thể của Ủy ban Kinh tế Quốc hội, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông từng giải thích lý do vì sao đóng góp tới gần 30% GDP mà hơn 5 triệu hộ kinh doanh chỉ đóng góp 1,6% ngân sách, là: Vì họ đang phải “nuôi cả bộ máy chính quyền địa phương, nuôi rất lớn các đồng chí ạ”.
Còn Đại biểu quốc hội Nguyễn Văn Thân cũng từng kể lại trước nghị trường: “Hàng nước trà cũng vẫn phải nộp tiền hằng tháng. Tôi có hỏi cô bán hàng nước, thuốc lá, cô nói đóng 1,5 triệu đồng/tháng”.
Tính như ông Thân: “Ví dụ trung bình mỗi hộ chỉ đóng 1 triệu đồng/tháng, nhân với 12 tháng, nhân với 3,3 triệu hộ kinh doanh, tôi tính là ra 39.600 tỉ đồng/năm”. Ngân sách thất thu quá lớn.
Và câu hỏi vì sao đã được trả lời bằng câu chuyện “vật giống tiền” ở phường Hàng Trống. Hay nói như các vị đại biểu quốc hội, 3,3 triệu hộ kinh doanh, và kể cả trà đá cho đến hàng rong vỉa hè vẫn đóng đều. Chỉ là đóng cho ai đó, nuôi ai đó, chứ không phải cho Nhà nước.
Trong một cuộc tiếp xúc cử tri, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng chỉ ra rằng: “Đi làm gì cũng phải phong bao phong bì, lót tay, gợi ý. Tham nhũng vặt như ghẻ ruồi, rất ngứa ngáy, khó chịu chứ không phải chỉ có tham nhũng lớn”.
Chúng ta vẫn khó trong câu hỏi “bằng chứng”, với việc “cưa đôi tiền phạt”, hay “tiền phế”, “tiền luật”, “hụi chết”- những thuật ngữ đời sống để chỉ hành vi tham nhũng vặt- một thứ ghẻ ruồi gây xói mòn niềm tin giữa nhân dân và bộ máy công quyền.
Hôm nay, bằng chứng- một “vật giống tiền” ấy đã được phơi bày.
Chúng ta cần phải nói thẳng với nhau, rằng hành vi nhận một “vật giống tiền” ấy, xảy ra ngay ở Phố Ấu Triệu, thuộc quận trung tâm Hoàn Kiếm của Thủ đô. Hành vi ấy cực kỳ công khai. Giữa ban ngày ban mặt, giữa bàn dân thiên hạ.