Chiếc máy xét nghiệm COVID-19 mà doanh nhân Nguyễn Quốc Cường mua tặng Gia Lai chỉ “chưa tới 2 tỉ đồng”. Chiếc máy - cũng để xét nghiệm COVID-19 - mà Quảng Bình mua chỉ 1,5 tỉ. Còn chiếc mà Đà Nẵng mua, chỉ 1,4 tỉ.

Phải kể thêm 2 chi tiết thời sự: Chiếc máy ở Hải Phòng mà dư luận cho là có giá 10 tỉ, được khẳng định là chỉ mượn, để “dùng thử”.
Và hôm qua, Giám đốc Sở Y tế Quảng Nam còn xin trả lại. Dù sao cũng phải nói Quảng Nam là địa phương tổ chức họp báo công khai để “nói câu chuyện” về chiếc máy xét nghiệm có giá 7,23 tỉ đã mua của Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Giải Pháp Việt (Giải Pháp Việt).

Cuộc họp hài hước chịu không thấu.

Hài hước, ở chỗ đơn giá 7,56 tỉ/máy của Giải Pháp Việt được cho là giá thấp nhất (sau đó chốt mức 7,23 tỉ). Theo Quảng Nam, họ cũng đối chiếu mức giá này với giá trúng thầu của các địa phương đã mua sắm hệ thống thiết bị tương tự trước đó là Sở Y tế Quảng Ninh (8,4 tỉ, ký hợp đồng ngày 1.3), CDC Hà Nội (7 tỉ đồng, kí hợp đồng ngày 3.3).

Hài hước, ở chi tiết bán cái máy 7,23 tỉ đồng, Giải Pháp Việt lãi ngay, lãi ròng 1,3 tỉ trước thuế.

Trong cuộc họp ấy, bà giám đốc bán máy xin giảm giá máy xuống còn 4,853 tỉ, giảm tỉ suất lợi nhuận xuống còn 0% để “ủng hộ hoạt động chống dịch”.

Trong cuộc họp ấy, ông giám đốc Sở Y tế bày tỏ mong muốn xin được “trả lại” máy.

Mua một cái máy dăm bảy tỉ mà không biết đắt rẻ thế nào. Bán một cái máy lãi liền 1,3 tỉ. Có vẻ 1,3 tỉ chưa phải là “sự thật cuối cùng” mà việc xin giảm tỉ suất lợi nhuận bằng 0 hay việc trả lại máy chỉ là cách chữa cháy mà thôi.

Câu chuyện loạn giá máy xét nghiệm đang cho thấy những điểm yếu chí tử của mua sắm công, mà vụ đội giá lô thiết bị lặn Tinro 2 thanh lý từ chỉ 100 triệu đồng khống lên gấp 1.300 lần để chiếm đoạt 130 tỉ đồng là một ví dụ đau đớn điển hình.

Trong cuộc họp ở Quảng Nam hôm qua, báo chí cho biết ông giám đốc Sở y tế đã “bật khóc” ngay tại cuộc họp.

Nước mắt ấy, không hiểu là nước mắt gì? Không hiểu khóc lẽ gì. Chỉ biết chắc là người đáng khóc phải là nhân dân, những người đóng thuế.

Thủ tướng đã yêu cầu bộ y tế và các địa phương thanh kiểm tra lại việc mua sắm thiết bị vật tư y tế và xử lý hình sự nếu phát hiện vi phạm.

Đó là lẽ công bằng cho dân.

Tham ô tham nhũng, bản chất đã là hành vi xấu xí, vô đạo đức... Nhưng nếu trục lợi trong tình huống dịch bệnh, ăn bẩn cả trong việc mua sắm thiết bị y tế chống dịch, làm giàu trên sự sợ hãi và cái chết của đồng bào thì thật ra người ta thậm chí không được phép xin lỗi, không được phép rỏ nước mắt.