Diễn biến này cho thấy, nguyên nhân tăng giá vàng dựng đứng có thể còn từ việc lao vào mua vàng của nhiều người, trong đó có mua theo tâm lý đám đông và cũng không ít người lợi dụng tâm lý đám đông đó để đầu cơ.

Đầu cơ vàng như hiện nay dễ ăn vì chỉ cần mua tích trữ, chờ giá tốt bán kiếm lãi, không mất một xu tiền thuế. Các cửa hàng bán vàng cũng mua vào bán ra liên tục, lời bao nhiêu nhưng không rõ tiền thuế nộp thế nào. Ngành thuế gặp khó trong kiểm soát hoạt động mua bán vàng theo cách “tự nhiên” như từ trước đến nay.

Ai cũng thấy được, không kiểm soát thị trường vàng bằng cả công cụ quản lý, trong đó có hóa đơn, thì không thể ngăn chặn được nạn đầu cơ. Nhưng các cơ quan quản lý chưa có biện pháp cụ thể, hiệu quả để làm cho thị trường vàng minh bạch. Đã đến lúc phải kiểm soát kinh doanh vàng bằng hóa đơn và xử lý các doanh nghiệp kinh doanh vàng không thực hiện nghiêm quy định về hóa đơn điện tử trong hoạt động kinh doanh, mua, bán vàng theo từng lần.

Đối với giải pháp hạ nhiệt bằng đấu thầu vàng đã không có tác dụng, thậm chí là phản tác dụng, vì thực tế thị trường cho thấy, sau các phiên đấu thầu, giá vàng tăng và xáo trộn hơn trước. Đấu thầu sẽ vô ích khi giá vàng trong nước cao và nguồn cung vẫn khan hiếm, cho nên phải giải quyết từ cái gốc.

Đó là, đã có nhiều ý kiến đề xuất phá thế độc quyền kinh doanh vàng mới lành mạnh được thị trường. Việt Nam vẫn còn độc quyền vàng SJC, chính sự độc quyền này đã làm méo mó thị trường, tạo ra những cơn sốt làm hỗn loạn thị trường.

Phá thế độc quyền, có nhiều doanh nghiệp được phép tham gia kinh doanh, nhập khẩu vàng, thì sẽ cân bằng được cung cầu, kéo giá vàng trong nước với quốc tế sát hơn, không chênh lệch quá lớn như hiện nay. Cho nên, việc sửa đổi Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng để phù hợp với tình hình mới là cần thiết và cấp bách.