Cứ vào dịp rằm, lễ, tết, đặc biệt là vào dịp rằm tháng 7- “tháng cô hồn” hàng năm, trước nhiều khu vực đình chùa mọc lên nhan nhản các cơ sở bán chim, cá phóng sinh.

Một chủ cửa hàng chim phóng sinh tại Hà Nội cho biết: "Có những thời điểm, Phật tử góp tiền đặt hàng lên đến 1.000 con. Loại chim phóng sinh nhiều nhất là chim sẻ, giá 13.000 – 17.000 đồng/con. Ngoài ra, nhiều người sẵn sàng chi tiền phóng sinh chim vành khuyên, bồ câu, khoảng 100.000 - 130.000 đồng/con”.

Việc người dân đặt cọc để mua chim đồng nghĩa với người bán buộc phải tìm cách săn bắt trong tự nhiên để đáp ứng nhu cầu người mua và thu lợi nhuận. Người phóng sinh vô hình trung đã trở thành người khuyến khích, tiếp tay cho hành vi săn bắt động vật tự nhiên, hoang dã, trái với giáo lý nhà Phật.

Phóng sinh là việc làm xuất phát từ tâm, thấy những loài vật bị giam cầm thì động lòng thương, tìm cách cứu giúp và trả chúng về tự nhiên; khác với việc đặt cọc, tìm mua các loài chim, cá... để thả nhằm phục vụ một nghi lễ, ước muốn nào đó.

Nhiều cảnh phản cảm đã diễn ra: Nơi này người thả chim, cá phóng sinh, nơi khác có người tìm cách bắt lại để bán. Một số chim, cá vừa thả ra đã bị chết do bị giam lâu ngày, hoặc gặp môi trường ô nhiễm.

Phóng sinh như vậy không những không tạo nên công đức cho bản thân mà còn tạo ra động lực để săn bắt động vật hoang dã, tổn hại môi sinh, làm hại đến cuộc sống muôn loài.

Đức Phật không khuyên phật tử mua chim, cá để phóng sinh. Minh triết của cha ông chúng ta không chuộng hình thức mà chú trọng thực chất, gốc rễ vấn đề: “Cứu một mạng người bằng xây bảy tòa tháp”, “Thiện căn bởi tại lòng ta” và “Phật tại tâm”.

Nếu tất cả mọi người cùng “nói không” với việc mua chim, cá phóng sinh, chắc rằng sẽ làm giảm bớt tình trạng săn bắt động vật hoang dã và chấm dứt những hiện tượng phản cảm trước chốn linh thiêng.  

Nếu vẫn muốn có nghi thức phóng sinh, hãy thay chim thật bằng hạc giấy, bảo lưu được ý nghĩa nhân văn mà không làm tổn hại đến tự nhiên. 

Bên cạnh thiện tâm, mỗi người cần có nhận thức sáng suốt, hiểu thấu quy luật của tự nhiên-xã hội để tránh mê lầm, dị đoan, hành động đúng đắn góp phần làm cho cuộc sống tốt đẹp, văn minh hơn.