Nét mới của Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2024 là có đến 4 thông điệp, thay vì 2 như năm ngoái và tóm gọn theo chủ đề như các năm trước.

“Sách hay cần bạn đọc”; “Sách quý tặng bạn”; “Tặng sách hay - Mua sách thật”; “Sách hay: Mắt đọc - Tai nghe” là 4 thông điệp của năm nay.

Tất cả đều nhấn mạnh vào sách hay và hướng đến bạn đọc. Bởi không có bạn đọc thì sách sẽ thành "sách chết" và ngày sách sớm muộn cũng giải tán. Nhưng ấn tượng hơn cả vẫn là thông điệp “Sách quý tặng bạn”.

Sách quý, cũng có thể hiểu là đã bao gồm cả yếu tố hay dành làm quà tặng cho “bạn” là một hoạt động rất ý nghĩa trong cuộc sống hiện đại.

Hoạt động này trước hết nhằm cùng nhau tạo, lấy lại cảm giác, thói quen - văn hóa đọc sách, sự trân quý sách. Đồng thời góp phần định vị lại giá trị của những món quà tặng khi giá trị tinh thần được thay cho hoặc gắn liền với trị giá vật chất.

Những năm gần đây, chúng ta có một số ví dụ hay về “Sách quý tặng bạn”. Như Tết Nguyên đán vừa rồi, Sở Thông tin và Truyền thông TPHCM chủ trì tổ chức một chương trình lì xì bằng sách với 16.000 quyển sách đến bạn đọc, du khách trong ngày khai xuân đầu năm.

Hay như trước đó, tỉnh Thừa Thiên Huế cho xây dựng một chương trình dài hơi có tên là “Tủ sách Huế” với nhiều mục tiêu. Trong đó có một mục tiêu rất hay và ý nghĩa là xây dựng “Tủ sách Huế” nhằm làm quà tặng của người Huế tặng cho du khách thập phương khi đến Huế.

“Tủ sách Huế” là những tác phẩm, tác giả được Hội đồng thẩm định và tuyển chọn chuyên ngành do tỉnh lập để lựa chọn một cách khách quan, công tâm. “Tủ sách Huế” có con dấu nhận diện, logo nhận diện, giống như đặc sản Huế.

Và đến thời điểm này, sau hơn 2 năm thành lập, “Tủ sách Huế” đã tuyển chọn, in ấn được 12 đầu sách quý, hay, có giá trị về Huế. Có thể kể một vài điển hình như: Bộ “Địa chí Thừa Thiên Huế”, “Huế - Kinh đô áo dài Việt Nam”, “Ca Huế, di sản văn hóa phi vật thể quốc gia”, “Vua Hàm Nghi, hồi ức con đường El Biar”…

Chỉ là, những hoạt động nhằm hướng đến việc “biến” sách thành quà tặng như lì xì sách dịp Tết ở TPHCM hay “Tủ sách Huế” vẫn mang tính đơn lẻ, chưa được nhiều địa phương, nhiều ngành và đơn vị liên quan ủng hộ, nhân rộng.

Theo dữ liệu của Cục Xuất bản, In và Phát hành vừa công bố, Việt Nam nằm trong top đầu các quốc gia Đông Nam Á xuất bản sách sản lượng lớn với việc mỗi năm tiêu thụ khoảng 500-600 triệu bản sách.

Tuy nhiên, trong số 500-600 triệu bản sách, chiếm tỉ trọng rất lớn vẫn là sách giáo khoa, giáo trình, sách bài tập phục vụ giáo dục…

Và nếu như không tính sách giáo khoa, tỉ lệ đọc của người Việt vẫn rất khiêm tốn khi chỉ khoảng 2 đầu sách/người/năm.

Để đạt được mục tiêu đặt ra là tỉ lệ đọc tăng lên 4 đầu sách/người/năm đến năm 2030. Và xa hơn là các mục tiêu “Sách quý tặng bạn”, “Tặng sách hay - Mua sách thật”… thì cần phải có thêm rất nhiều những hoạt động, chương trình như lì xì sách dịp Tết hay “Tủ sách Huế” trên phạm vi cả nước.

Phải làm sao để “Sách quý tặng bạn” trở thành một thói quen được duy trì, đi vào đời sống hằng ngày của người dân chứ không chỉ là món quà tặng ở các sự kiện văn hóa!