Cái “giá” này được chính Phó Viện trưởng Viện chiến lược và chính sách y tế (Bộ Y tế) - bà Vũ Thị Minh Hạnh công khai trong một hội nghị của ngành y tế. 

Một cán bộ y tế rất dễ dàng biết được, điều đó chứng tỏ sự công khai. Điều mà bà Hạnh nhìn nhận là “đã thành tiền lệ” mà “người bệnh đến đó phải chấp nhận theo tiền lệ chứ không phải phong bì xuất phát từ sự trân trọng, biết ơn của người bệnh... Và “Không ít bệnh nhân đã phải đưa phong bì hết sức miễn cưỡng, dù nhân viên y tế không đòi”.

Nhưng cũng phải thẳng thắn rằng rất phổ biến là họ buộc phải đưa, nói nhẹ, thì là vì “cái lệ”, còn thông thường thì là vì được gợi ý.

Chúng ta hãy cùng nhau trả lời câu hỏi: nếu không có phong bì, không có 500 hay 1 triệu thì sao?

Thì có lẽ là sẽ “đau”, theo kiểu tiêm đau và tiêm không đau! Thì sẽ ăn chửi “béo như heo”, “không biết đẻ”... như vô số thực tế từng diễn ra.

Ngành y tế đã có rất nhiều biến chuyển, kể cả về tư duy phục vụ cho đến sự thay đổi thái độ của y bác sĩ với người bệnh. Việc triển khai đánh giá sự hài lòng của người bệnh tại các bệnh viện vừa được triển khai hôm cuối tuần cũng là một nỗ lực đáng ghi nhận.

Nhưng sự thay đổi ấy sẽ chỉ vô nghĩa nếu những hô hào “xanh- sạch- đẹp” trở thành tiêu chí thay thế cho vấn đề bản chất hơn: Sự quá tải.

Sẽ vô nghĩa nếu bên cạnh những “nụ cười công nghiệp” kia là những tiền lệ đo bằng tiền, và đằng sau là thái độ thật, tốt hay xấu phụ thuộc vào phong bì. 

Thưa Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, bà có công nhận không, rằng tỷ lệ 80% người bệnh hài lòng sẽ là hoang đường khi những tiền lệ phong bì ấy vẫn tồn tại trong bệnh viện như một thứ lệ làng, như một chi phí không chính thức mà người dân bị buộc phải chấp nhận như một cái giá để được có khi chỉ một nụ cười, một lời hỏi han ân cần, thậm chí là một mũi tiêm không đau?