Phạm vi các tuyến đường dự kiến tổ chức thu phí bao gồm từ đường Hoàng Sa dọc theo kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè - Nguyễn Phúc Nguyên giao với Cách Mạng Tháng 8 - đường 3 tháng 2 - Lê Hồng Phong - Lý Thái Tổ - Nguyễn Văn Cừ - Võ Văn Kiệt và Tôn Đức Thắng. Thật khéo, nó tạo thành vành đai khép kín với 34 cổng thu phí.
Một vành đai khép kín để “thu không trượt xe nào” hay một thứ thiên la địa võng để tận thu dưới danh nghĩa chống ùn tắc có lẽ phụ thuộc rất nhiều vào cách nhìn, cho dù quan chức ngành GTVT TP liên tục khẳng định đây chỉ là thu phí chống ùn tắc vào nội đô chứ không phải thu phí bảo trì đường bộ, và đề án là nhằm giảm ùn tắc giao thông chứ không phải để kinh doanh thu tiền.
Không cần phải nghi ngờ gì về tính khả thi cũng như hiệu quả của dự án: Với thiên la địa võng mịt mùng và mức thu dự kiến từ 30.000 - 50.000 đồng/lượt xe tùy loại, cộng với việc phí đỗ ôtô lòng đường vừa tăng - với mức thấp nhất cũng “gấp 5 lần”, ôtô còn dám vào nội đô hoặc ở thế không thể không vào, hoặc phải nghiến răng chấp nhận đau thương. Hoặc nói như lãnh đạo ngành GTVT TP, không chấp nhận luật chơi không được.
Nhưng giảm ôtô chưa chắc đã giảm được ùn tắc.
Năm 2017, khi đề án này được đưa ra phản biện tại Mặt trận, có hai ý kiến đến giờ vẫn còn nguyên giá trị. Ông Đồng Văn Khiêm, Hội đồng Tư vấn phản biện của Mặt trận đặt vấn đề về “những con số cụ thể”: Ùn tắc vào trung tâm TP mỗi ngày là bao nhiêu? Phân tích lưu lượng xe vào trung tâm bao nhiêu? Nếu thu phí sẽ làm giảm bao nhiêu % ùn tắc. Và ông Khiêm cho rằng: Nếu giảm được ôtô mà xe máy lại tăng thì bài toán kẹt xe cứ luẩn quẩn.
Còn luật sư Trương Thị Hòa nói thẳng rằng việc thu phí sẽ “gây phản ứng từ phía người dân”. Bởi theo bà: Luật Phí và lệ phí thì không có việc thu phí để giảm ùn tắc giao thông. Và nếu bổ sung thêm phí này sẽ là phí chồng phí.
Khi Nghị quyết 54 về cơ chế đặc thù cho TPHCM được thông qua, Đề án thu phí chống ùn tắc được đặt vấn đề trở lại.
Nhưng chắc chắn nó sẽ gây ra phản ứng, chừng nào những câu hỏi tối thiểu cần có với một đề án tác động lớn tới dân cư- sự tác động- còn chưa được trả lời.
Huống chi vào/ra nội đô thành phố còn là quyền đi lại, còn là sinh kế. Và có gì đảm bảo hạn chế ôtô sẽ chống được ùn tắc khi người dân buộc phải chuyển đổi sang xe máy- thứ mà thành phố cũng đang kiên nhẫn đề xuất cấm, phương tiện cũng gây ùn tắc đâu có kém gì ôtô?