Điều đáng nói là trong vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng khi xe ôtô tải chở rác đối đầu với 2 xe máy đi hướng ngược chiều trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai tối 14.2, 4 nạn nhân có tuổi đời mới chỉ từ 13 đến 18 tuổi.
Và trong số này, có 2 nạn nhân đang là học sinh lớp 7 và lớp 9 của 2 trường học trên địa bàn huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai.
Đây không phải là lần đầu tiên ở cao tốc Nội Bài - Lào Cai, xe máy “leo” lên cao tốc rồi đối đầu với ôtô gây tai nạn thương tâm như thế này.
Và xe máy “leo” cao tốc rồi gây tai nạn cũng là chuyện khá phổ biến với nhiều tuyến cao tốc khác trên cả nước, đặc biệt là Đại lộ Thăng Long dài hơn 30km, đi qua 2 quận và 3 huyện, nối trung tâm Hà Nội với Quốc lộ 21A cũ.
Chỉ riêng trong 6 tháng cuối năm 2023, đại lộ này đã có 52 trường hợp xe máy “leo” cao tốc bị cơ quan chức năng xử lý, phạt tiền 235 triệu đồng. Thậm chí, Cảnh sát giao thông Hà Nội đã phải thành lập một tổ công tác đặc biệt để chuyên xử lý tình trạng này.
Việc xe máy bất chấp nguy hiểm tính mạng “leo” lên các tuyến cao tốc lâu nay là một ví dụ sinh động nhất cho câu slogan “nhanh một giây chậm một đời” của ngành giao thông.
Và thực trạng này được nhiều chuyên gia giao thông ví là “bệnh nan y” của giao thông Việt Nam vì kéo dài đã rất nhiều năm.
Nguyên nhân của “bệnh nan y”, trước hết đến từ sự thiếu đồng bộ của hạ tầng giao thông; từ việc chưa nghiêm trong kiểm tra, kiểm soát của cơ quan chức năng.
Tuy nhiên, quan trọng hơn cả vẫn là sự thiếu ý thức, liều lĩnh, bất chấp tính mạng bị đe dọa và cả sự “ngông nghênh” của một bộ phận người dân.
Bằng chứng là đã từng có rất nhiều vụ, những “cô cậu” sau khi “leo” được lên cao tốc bằng xe máy đã quay clip, chụp ảnh đăng mạng xã hội để “khoe” như một chiến tích thay vì lấy đó làm xấu hổ.
Thời gian qua, đã có rất nhiều cuộc tọa đàm, họp bàn từ cấp địa phương - nơi có các cao tốc đi qua - cho đến cấp cao hơn để tìm các “phương thuốc” hữu hiệu cho “bệnh nan y” xe máy “leo” cao tốc.
Và một trong những giải pháp được nhà quản lý, các chuyên gia giao thông… đề xuất nhiều lần là cần có những chế tài mạnh tay hơn nữa như tạm giữ phương tiện, tăng mức tiền phạt lên gấp nhiều lần, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những trường hợp cố tình vi phạm gây tai nạn giao thông.
Bởi theo Nghị định 123/2021/NĐ-CP, người điều khiển xe máy đi vào đường cao tốc chỉ bị phạt tiền từ 2-3 triệu đồng. Nếu gây tai nạn giao thông, ngoài phạt tiền, người điều khiển phương tiện cũng chỉ bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 3 - 5 tháng.
Còn theo Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015, những trường hợp xe máy cố tình đi vào cao tốc, đi ngược chiều như vụ tai nạn vừa xảy ra, người điều khiển xe máy và hàng thừa kế cũng chỉ bồi thường thiệt hại.
Tóm lại mức phạt tiền và bồi thường thiệt hại đối với xe máy cố tình “leo” cao tốc theo luật hiện hành vẫn chưa đủ sức răn đe đối với người vi phạm. Tuy vậy đến thời điểm này, những đề xuất này vẫn chỉ là đề xuất.
Trong bối cảnh như hiện nay thì “xử thật nghiêm, phạt thật nặng” là giải pháp khả thi nhất cần được cơ quan chức năng tính đến, song song với kiểm tra, kiểm soát, nâng cao nhận thức… để không còn những vụ tai nạn thương tâm như vừa xảy ra ở cao tốc Nội Bài - Lào Cai!