BS CKII. Nguyễn Viết Hậu - Trưởng Khoa Cấp cứu Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM đã có những chia sẻ xung quanh vấn đề này.

Phù do nhiệt

Triệu chứng xuất hiện khi chúng ta thay đổi môi trường như đi du lịch đến nơi có thời tiết nắng nóng hơn nhiều so với nơi ở thường ngày, ở trong phòng máy lạnh lâu và đột ngột di chuyển ra môi trường nắng nóng. 

Biểu hiện của bệnh là phù ở phần thấp cơ thể như ở mắt cá, bàn chân. Sau khi cơ thể thích nghi trong thời gian vài giờ hay một vài ngày thì triệu chứng sẽ mất đi. Nếu triệu chứng không mất đi, chúng ta có thể kê cao chân khi ngủ để mạch máu lưu thông bình thường. Ở mức độ này, chúng ta không cần dùng thuốc. Có nhiều người uống thuốc lợi tiểu để giảm phù, điều này không có lợi mà còn gây hại thêm cho cơ thể vì làm tăng tình trạng mất nước của cơ thể.

Phát ban do nhiệt

Nguyên nhân là do tại những vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hay nhiệt độ cao bên ngoài, các tuyến mồ hôi của da bị tắc và mồ hôi tiết ra không tới được bề mặt da để bay hơi, gây ra viêm da. Thường có biểu hiện là rất nhiều những nốt nhỏ nổi trên mặt da, màu đỏ, gây cảm giác như kim châm hay ngứa ở da. 

Sau một thời gian sẽ phục hồi, không cần điều trị đặc hiệu. Nếu bị ngứa nhiều có thể dùng các loại thuốc chống dị ứng thông thường, hạn chế tiếp xúc với ánh nắng; sau đó cơ thể sẽ tự điều chỉnh và các triệu chứng sẽ biến mất. Ở đây, chúng ta cần phân biệt với bỏng. Bỏng là do chúng ta tiếp xúc ánh nắng lâu hơn: các vùng da bị đỏ, sưng rộp, đau. 

Chuột rút do nhiệt 

Bệnh thường xuất hiện ở những người lao động nặng hay những vận động viên phải tập luyện với cường độ cao. Trong khi cơ thể đang vận động và sinh nhiệt, gặp nhiệt độ môi trường cao sẽ dễ gây ra chuột rút do nhiệt. 

Khi bị chuột rút, có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau thông thường, nghỉ ngơi, di chuyển đến nơi thoáng mát, bù nước có muối khoáng. Lưu ý không sử dụng nước lọc vì không thể đáp ứng nhu cầu mất muối và nước của cơ thể. Nước có muối khoáng chẳng hạn như các dung dịch nước điện giải trị tiêu chảy, nước chanh có pha muối, đường... Sau khi nghỉ ngơi, bù nước các triệu chứng sẽ tự giới hạn và sẽ biến mất.  

Đột quỵ do nhiệt 

Đột quỵ do nhiệt là tình trạng xảy ra khi cơ thể bị quá nóng, thường là hậu quả do ở lâu hay tập thể lực căng thẳng ở nơi có nhiệt độ cao. Nguyên nhân là do bị mất muối và nước kéo dài đi kèm với hoạt động quá tải của trung tâm điều hòa thân nhiệt. Là hình thái nặng nhất của các tai biến do nhiệt, xảy ra khi thân nhiệt lên tới 40 độ C hay cao hơn. 

Đột quỵ do nhiệt có tỷ lệ tử vong tương đương với đột quỵ do tim hay đột quỵ do não. Tăng thân nhiệt kéo dài sẽ gây tổn thương cho hệ tim mạch, hô hấp, gan, thận và đặc biệt là hệ thần kinh với các triệu chứng như: đau đầu, chóng mặt, buồn ói, lơ mơ, rối loạn tri giác, co giật và thậm chí hôn mê. 

Khi thấy có triệu chứng của đột quỵ do nhiệt thì phải sơ cứu tạm thời bằng:

+ Cho người bị nạn nằm đầu thấp

+ Di chuyển ra khỏi vùng có nhiệt độ cao

+ Làm giảm nhiệt cho nạn nhân như dùng quạt hay ngâm người bị nạn trong nước mát vài phút

+ Dùng khăn sũng nước lạnh hay nước đá đắp vào các vùng trên cơ thể có nhiều mạch máu như trán, lưng, nách, bẹn... 

+ Đồng thời, gọi điện thoại cho bộ phận cấp cứu để chuyển người bệnh đến bệnh viện ngay. 

Về triệu chứng, điều khác biệt dễ nhận thấy giữa đột quỵ và kiệt sức do nắng nóng là: 

+ Đột quỵ do nhiệt làm cho hệ thống điều hòa thân nhiệt bị hư hại khiến cho bạn không thể tiếp tục tiết mồ hôi nên da bạn bị nóng và khô

+ Kiệt sức do nhiệt, bạn vẫn tiết được mồ hôi với khối lượng lớn nên da bạn lạnh và ẩm ướt.