- Có nói là xét nghiệm gì không?

- Chỉ nói là làm xét nghiệm PAP.

- Vậy cứ yên tâm vì xét nghiệm PAP ấy đã được dùng từ rất lâu, có giá trị chẩn đoán không thể thiếu trong thăm khám phụ khoa , lấy mẫu dễ dàng, kỹ thuật làm tiêu bản đơn giản nên xét nghiệm được làm thường quy tại các phòng khám và có thể làm hàng loạt khi khám sức khỏe định kỳ, chi phí vì vậy cũng rất rẻ trong khi nó lại là loại xét nghiệm quan sát trực tiếp tế bào để xác định tế bào có dấu hiệu ác tính hay không.

PAP smear là xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung âm đạo theo phương pháp của tác giả Papanicolaou người Hy Lạp thực hiện từ năm 1939. Nguyên lý chính là lấy tế bào trực tiếp từ cổ tử cung âm đạo để bác sĩ xét nghiệm quan sát tế bào và đưa ra chẩn đoán theo tiêu chuẩn chẩn đoán tế bào bệnh học. Tại cổ tử cung và thành âm đạo luôn có những tế bào bong tróc tự do hoặc dùng que chuyên dùng Spatula phết khỏi lớp biểu mô phủ bề mặt nhưng vẫn nằm trong lớp dịch sinh lý của cơ thể nên vẫn giữ nguyên hình dáng đủ để chẩn đoán hình thái học tế bào.

Mẫu tế bào này rất có giá trị so với chẩn đoán hình ảnh chiếu chụp khối u vì trực tiếp quan sát tế bào đang khảo sát còn ảnh chụp chỉ cho biết mật độ kích thước không biết được loại tế bào u, cũng như vậy những xét nghiệm khác chỉ xác định chẩn đoán ung thư thông qua các sản phẩm gián tiếp do tế bào ung thư tiết ra (ví dụ như các Marker tầm soát nhanh ung thư). Kỹ thuật cố định, nhuộm màu tiêu bản ngày nay đã được cải tiến đáng kể, các cơ sở lớn còn có máy nhuộm tiêu bản tự động cho ra các tiêu bản rất đẹp, loại bỏ được cặn bẩn của cách nhuộm thủ công, giúp bác sĩ quan sát được rõ ràng, loại trừ hình ảnh giả dễ gây nhầm lẫn khi soi kính hiển vi.

Yếu tố con người ảnh hưởng đến chất lượng chẩn đoán nằm ở 2 đầu của quy trình: Lấy mẫu và đọc kính hiển vi. Lấy mẫu sai có thể cho kết quả âm tính giả vì lấy không đúng vị trí tổn thương, trường hợp lấy trên bệnh nhân đang thăm khám tại phòng khám phụ khoa ít sai sót vì bác sĩ đang khám trực tiếp kèm soi cổ tử cung. Trường hợp làm tầm soát hàng loạt cần tập huấn hướng dẫn có kiểm tra người lấy mẫu để tránh sai sót kỹ thuật.

Bác sĩ chẩn đoán tế bào học là người quyết định nhất độ chính xác của chẩn đoán PAP vì khi đã thấy có tổn thương nghi ngờ bao giờ cũng phải có hội chẩn tại chỗ hoặc online hoặc làm xét nghiệm lần 2 để có chẩn đoán xác định chắc chắn vì không được phép nhầm khi gặp ung thư.