Chỉ trong tháng 6 đầu năm 2020 tại Việt Nam, có tổng cộng gần 1.400 bài đăng bán sản phẩm thuốc lá làm nóng của Philip Morris International (PMI) trên mạng, bao gồm 70% bài đăng trên Facebook và Instagram, 30% bài đăng được rao trên các trang thương mại điện tử như Shopee & Lazada. Thông tin này được chia sẻ bởi ông Rodney Van Dooren, Trưởng bộ phận Phòng chống buôn lậu của PMI tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương.

Cũng theo đại diện PMI, sản phẩm thuốc lá làm nóng IQOS đang ngày càng trở nên phổ biến ở các thành phố lớn, đặc biệt là những người hút thuốc ở độ tuổi trưởng thành đang tìm kiếm các sản phẩm thuốc lá thay thế ít có hại hơn cho sức khỏe. Sản phẩm này được đưa vào Việt Nam qua đường xách tay hoặc nhập lậu, gây ra thất thoát đáng kể về thuế cho ngân sách nhà nước. Người sử dụng không được bảo vệ về chất lượng và an toàn của sản phẩm, mà các nhà sản xuất thuốc lá làm nóng cũng đối mặt với những thách thức về hàng giả trên thị trường.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Mạnh Hùng_Chủ tịch Hội Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam cho biết, việc thuốc lá thế hệ mới nhập vào Việt Nam qua đường không chính thức, đồng nghĩa với nguy cơ bị thuốc lá giả với chất lượng không kiểm soát được.

Tham gia Hội thảo với tư cách người tiêu dùng, anh Nguyễn Di Cường, trú tại Hà Nội cho biết, mặc dù sản phẩm này mới vào Việt Nam, nhưng số lượng người tham mua bán trên mạng khá đông. Điều đáng nói, nguồn cung rất nhiều, với giá không hề rẻ, một bao thuốc lá có khi lên đến hằng trăm nghìn đồng.

Chia sẻ kinh nghiệm phòng chống buôn lậu thuốc lá, ông Rodney Van Dooren cho biết, PMI có tới 100 chuyên gia phòng chống buôn lậu toàn cầu. PMI đảm bảo kiểm soát chặt chẽ chuỗi cung ứng, nâng cao nhận thức về hệ quả của thương mại không chính thống cũng như đưa ra các giải pháp phù hợp. PMI còn thực hiện các giải pháp truy dẫn ứng dụng công nghệ tiên tiến, hệ thống kiểm soát an ninh hiện đại cũng như hệ thống kiểm soát chuỗi cung ứng hàng đầu.

Vị đại diện PMI nhấn mạnh thêm: “Điều chúng ta cần làm là tăng cường kiểm soát biên giới và thực thi pháp luật, cũng như xây dựng các quy định phù hợp để quản lý sản phẩm thuốc lá mới tại Việt Nam, bao gồm thuốc lá làm nóng, để bảo vệ lợi ích của chính phủ, lợi ích của người hút thuốc trưởng thành Việt Nam và nhà sản xuất hợp pháp.”

Ông Hùng cũng đề xuất, cần sớm có nghiên cứu để đưa thuốc lá thế hệ mới nói chung, thuốc lá làm nóng nói riêng vào diện quản lý, để kiểm soát tình trạng sử dụng trong cộng đồng cũng như tránh thất thu ngân sách.

Tham dự Hội thảo với tư cách nhà khoa học, PGS. TS Vũ Xuân Phú, Phó Giám đốc bệnh viện Phổi Trung ương nhận định, về việc phòng chống buôn lậu, có 2 mục tiêu: mục tiêu thứ nhất là bảo vệ sản phẩm nội địa; mục tiêu thứ 2 là bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Những người đã nghiện nhưng chưa có khả năng cai nghiện thì chắc chắn họ sẽ tìm đến những sản phẩm thay thế. “Chính vì thế, cần chấp nhận định hướng phát triển của nền công nghiệp thuốc lá nội địa và chấp nhận những sản phẩm thay thế giảm thiểu tác hại như thuốc lá làm nóng trong lúc chưa triệt tiêu được hành vi hút thuốc”, ông Phú nói.

Được biết, thuốc lá làm nóng hiện đã được chính thức lưu hành trên 50 quốc gia. Vừa qua, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cũng đã cấp phép cho PMI có thể kinh doanh tiếp thị các sản phẩm IQOS là sản phẩm giảm thiểu sự phơi nhiễm lên cơ thể với các chất hóa học gây hại và có tiềm năng gây hại so với thuốc lá điếu. IQOS là sản phẩm cung cấp nicotin bằng thiết bị điện đầu tiên và duy nhất được cấp phép kinh doanh cả hai quy trình MRTP của FDA vì phù hợp với sức khỏe cho cả người hút và người không hút thuốc.