Zona thần kinh là gì, có lây không?

Theo bác sĩ Trịnh Ngọc Thịnh (Giám đốc Trung tâm Sức khỏe Cộng đồng và Vệ sinh môi trường), bệnh zona thần kinh là căn bệnh nhiễm trùng da cấp tính do virus varicella zoster - (loại virus gây bệnh thủy đậu) gây ra. Bệnh có đặc điểm nổi mụn nước, bọng nước thành cụm ở một bên, dọc theo đường dây thần kinh chi phối, gây đau viêm dây thần kinh kéo dài ngay cả khi tổn thương da đã lành.

Zona là một bệnh không lây và chỉ có những người đã từng bị thủy đậu mới có thể mắc zona thần kinh. Tuy nhiên, vì là căn bệnh viêm da cơ địa gây ra bởi virus nên nếu người chưa từng mắc thủy đậu hoặc chưa được tiêm phòng ngừa thủy đậu thì có thể bị thủy đậu khi tiếp xúc với bệnh nhân zona. Vì vậy:

● Nếu trẻ em được chích ngừa thủy đậu đầy đủ thì sẽ không bị thủy đậu và không bị zona thần kinh về sau.

● Zona không thể bùng phát thành dịch và không có những thời điểm bùng phát đặc biệt như bệnh thủy đậu.

● Đây là mấu chốt phân biệt zona thần kinh và bệnh viêm da tiếp xúc do côn trùng (dân gian gọi là bệnh giời leo).

Triệu chứng zona thần kinh

● Cảm giác đau nhức, nóng rát trên một vùng da: Virus gây bệnh di chuyển dọc theo lộ trình của dây thần kinh tủy sống rồi ra đến da, gây ra tình trạng viêm hoại tử xuất huyết, gây cảm giác rất đau đớn, nóng rát kèm theo sốt và mỏi mệt.

● Phát ban đỏ: Người bị zona thần kinh thường  xuất hiện các mảng đỏ, mọc đầy bóng nước chứa đầy dịch và dễ vỡ. Tình trạng phát ban khu trú xung quanh từ cột sống đến thân mình, có thể phát ban trên mặt và tai kèm theo cảm giác ngứa ngáy, khó chịu.

● Nổi mụn nước: Vùng da bị tấn công ở người bệnh zona thần kinh nổi nhiều mụn nước có kích thước to nhỏ không đều, mọc thành chùm trên nền da hồng ban. Ngoài ra, mụn nước có đặc điểm là chỉ mọc ở một bên cơ thể và rất hiếm khi lan qua bên đối diện.

● Nổi hạch: Khi bị bệnh zona thần kinh tình trạng nổi hạch và sưng to tại nách, cổ, bẹn cùng bên xảy ra rất phổ biến.

● Một số triệu chứng cơ thể kèm theo khác như: Người bệnh bị sốt, cảm giác ớn lạnh, nhức đầu, mệt mỏi và yếu cơ…

Nguyên nhân bệnh zona thần kinh

Như đã đề cập ở trên, đây là bệnh do virus thủy đậu varicella zoster (VZV) gây ra. Đây là một loại virus hướng da thần kinh. Sau khi gây bệnh thủy đậu, loại virus này vẫn tồn tại ở dạng ngủ đông trong các tế bào thần kinh tủy sống trong nhiều năm và bị ức chế bởi hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể.

Nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh cao khi người bệnh lớn tuổi, hệ miễn dịch suy yếu, chấn thương tinh thần hoặc thể chất,... các virus này sẽ tái hoạt động và gây bệnh zona. Trên thực tế, virus Varicella zoster là một phần của nhóm virus herpes (các loại virus gây mụn rộp và herpes sinh dục). Vì vậy người ta cũng gọi là herpes zoster.

Như vậy, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh bao gồm:

● Tuổi tác: Người trên 50 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Một vài nghiên cứu đã chỉ ra rằng có khoảng một nửa người trên 80 tuổi trở lên chắc chắn mắc zona.

●Nguyên nhân zona thần kinh do bệnh lý: Ung thu, HIV/AIDS,... làm suy yếu hệ miễn dịch của người bệnh, tạo điều kiện cho virus varicella zoster tái hoạt động.

● Xạ trị/ hóa trị: Làm giảm sức đề kháng của cơ thể.

● Bị bệnh zona thần kinh do lạm dụng Thuốc: Điển hình là steroid prednisone khi sử dụng lâu dài có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Các vị trí thường bị zona thần kinh

● Zona liên sườn, ngực bụng: Tổn thương thường xuất hiện ở ½ cơ thể, có khi lan xuống một bên cánh tay (ngực, cánh tay).

● Ở ổ và cổ cánh tay: Tổn thương xuất hiện ở cổ, vai, mặt ngoài của chi trên.

● Zona thần kinh ở gáy: Tổn thương xuất hiện ở gáy, da đầu hoặc vành tai.

● Zona hông, bụng, sinh dục, bẹn, xương cùng, ụ ngồi, đùi hoặc cánh tay

● Zona sọ não: Phổ biến nhất là tổn thương ở dây III.

● Bị zona thần kinh ở mắt: Tổn thương ở trán, mi trên dọc trong mắt, cánh mũi, niêm mạc mũi…

● Zona hàm trên và dưới: Tổn thương niêm mạc miệng và họng.

● Zona thần kinh ở hạch gối: Tổn thương ở mặt và thần kinh thính giác, vành tai, kèm theo là rối loạn cảm giác ⅔ trước lưỡi, liệt mặt một bên, rối loạn nghe…

● Zona đầu: Gây tổn thương ở dây thần kinh sọ não, hạch não tủy…

Các cách chữa zona thần kinh

● Điều trị bằng Thuốc Tây

Hồ nước, dung dịch thuốc màu methylen 1%, Castellani, thuốc mỡ acyclovir.

Thuốc mỡ kháng sinh (trường hợp có nhiễm khuẩn)

Thuốc kháng virus: Acyclovir 200mg

Thuốc giảm đau, kháng viêm, an thần: Efferalgan, Seduxen, Neurontin

Kem bôi: EMLA, Capsaicin, Lidocaine gel

Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Amitriptylin

●  Chữa zona thần kinh bằng Thuốc Nam

Bài thuốc “Long đởm tả can thang gia giảm”: Long đởm thảo, hoàng cầm, chi tử, trạch tả, mộc thông, nghệ vàng, sài hồ, đan bì (mỗi vị 8g); Sa tiền tử, đương quy (mỗi vị 10g); Cam thảo (4g), sinh địa (12g), sắc uống ngày 1 thang. Chủ trị cho trường hợp nốt zona hồng ban thủy bào rõ, đau rát nhiều, miệng khát, họng khô, lưỡi đỏ và có rêu vàng.

Bài thuốc trị zona thần kinh “Vị linh thang gia giảm”: Thương truật, sinh ý dĩ, hoạt thạch, bồ công anh (mỗi vị 12g); Trạch tả, mộc thông, xích linh, hậu phác, huyền hồ (mỗi vị 8g); Chi tử (6g); Kim ngân (14g), sắc lấy nước uống, ngày 1 thang. Dùng trong trường hợp vùng zona đau nhức âm ỉ, sắc ban không tươi, mụn nước dày, thủy bào lớn, loét chảy nước, miệng không khát hoặc khát mà không muốn uống nước.

Điều trị zona thần kinh bằng bài thuốc Đông y nhanh nhất

Dưới góc nhìn của Y học cổ truyền, zona thần kinh là bệnh sinh ra do can uất hóa hỏa, can khí uất kết, thấp nhiệt ứ trệ ở kinh tỳ, ngoại cảm độc tà… những yếu tố này khiến cho hỏa độc tích tụ tại huyết nên sinh ban đỏ, tắc kinh mạch làm khí huyết không thông. Vì vậy, muốn dứt điểm bệnh này thì vừa phải tập trung giải quyết các nốt mụn nước viêm và vừa phải đào thải độc tố từ sâu bên trong nhằm ngăn chặn biến chứng về sau”.

Đây cũng chính là “kim chỉ nam” điều trị bệnh zona thần kinh của Kim Hoàng Tán - Bài thuốc do Phòng chẩn trị YHCT Tâm Minh Đường và An Dược nghiên cứu, phát triển.

Không đơn thuần chỉ là bài thuốc uống, Kim Hoàng Tán là sự kết hợp sức mạnh của hai yếu tố TRONG UỐNG - NGOÀI ĐẮP, tức thuốc uống và thuốc bôi. Mỗi một yếu tố đảm nhận một chức năng riêng biệt để đi đến hiệu quả điều trị cuối cùng:

Thuốc uống

● Là tập hợp của các vị thuốc nam có tác dụng chữa zona thần kinh hữu hiệu: Kim Ngân Hoa, Liên Kiều, Kinh Giới, Trúc Diệp, Cát Cánh… có tác dụng tiêu trừ nhiệt độc, thanh nhiệt, giảm đau, từ đó giúp se nốt mụn nước, tiêu viêm, giảm đau sau 2-3 ngày dùng, các triệu chứng bị triệt tiêu qua từng ngày.

Thuốc bôi chữa zona thần kinh

●Được bào chế từ: Cam Thảo, Hoàng Bá, Đại Hoàng, Khương Hoàng, Bạch Chỉ,  Hậu Phát, Trần Bì… Đây đều là các vị thuốc quý giúp sát trùng, tiêu viêm, giảm ngứa tại chỗ. Sau 3-5 ngày bôi sẽ thấy nốt phồng, mụn nước khô, đóng vảy và tự bong ra.

Lưu ý: Sau khi các nốt mụn biến mất, bệnh nhân vẫn nên dùng hết liệu trình 10 ngày để dứt điểm tận gốc.

Sau một thời gian ra mắt và ứng dụng, Kim Hoàng Tán đã điều trị zona thần kinh thành công cho hàng ngàn bệnh nhân zona. 90% trường hợp khi tuân thủ đúng chỉ dẫn uống và bôi thuốc, cộng với việc điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt đã dứt điểm bệnh chỉ sau vài ngày điều trị mà không bị biến chứng.

Những thành công đạt được đã góp phần giúp Phòng chẩn trị YHCT Tâm Minh Đường nhận được bằng khen và cúp vàng “Thương hiệu an toàn vì sức khỏe cộng đồng 2018” do người tiêu dùng bình chọn.