Theo Reuters, chính phủ Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo tẻ thường (non-basmati) sau khi giá gạo bán lẻ tăng 3% trong một tháng ở nước này do mưa gió kéo dài, gây thiệt hại đáng kể cho mùa màng.

Ấn Độ chiếm hơn 40% xuất khẩu gạo thế giới, do đó bất kỳ sự cắt giảm xuất khẩu nào cũng có thể làm tăng giá lương thực trong bối cảnh thời tiết thất thường và cuộc xung đột Nga - Ukraina đang diễn ra làm gián đoạn nguồn cung ngũ cốc.

“Nhằm đảm bảo có đủ gạo non-basmati tại thị trường Ấn Độ và ngăn chặn đà tăng giá ở thị trường nội địa, chính phủ Ấn Độ đã sửa đổi chính sách xuất khẩu” - Bộ Lương thực Ấn Độ cho biết trong một tuyên bố, viện dẫn mức tăng 11,5% giá gạo bán lẻ trong 12 tháng.

Loại gạo bị cấm chiếm khoảng 10 triệu tấn trong tổng số 22 triệu tấn gạo xuất khẩu của Ấn Độ năm ngoái.

Theo Reuters, động thái này thể hiện sự nhanh nhạy của chính phủ Thủ tướng Narendra Modi với tình trạng lạm phát lương thực trước thềm cuộc tổng tuyển cử vào đầu năm sau.

Chính quyền của ông Modi đã gia hạn lệnh cấm xuất khẩu lúa mì sau khi hạn chế xuất khẩu gạo vào tháng 9.2022. Chính quyền cũng hạn chế xuất khẩu đường trong năm nay do năng suất mía giảm.

Ông B.V. Krishna Rao - Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo nói với Reuters: “Ấn Độ sẽ gây gián đoạn thị trường gạo toàn cầu với tốc độ nhanh hơn nhiều so với Ukraina đã làm trên thị trường lúa mì do xung đột với Nga”.

Gạo là lương thực chính của hơn 3 tỉ người và gần 90% lúa gạo được sản xuất ở châu Á, nơi El Nino thường mang lại lượng mưa thấp hơn. Giá gạo toàn cầu đã lơ lửng ở mức cao nhất trong 11 năm.

Ông Rao cho biết do Thái Lan và Việt Nam không có đủ hàng tồn kho để bù đắp sự thiếu hụt, những người mua châu Phi sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi quyết định của Ấn Độ.

Những khách hàng mua gạo hàng đầu khác của Ấn Độ bao gồm Benin, Senegal, Bờ Biển Ngà, Togo, Guinea, Bangladesh và Nepal.

Lệnh cấm sẽ có hiệu lực từ ngày 20.7.2023, nhưng các tàu đang bốc hàng sẽ được phép xuất khẩu.

Mưa lớn ở phía bắc Ấn Độ trong vài tuần qua đã làm hư hại mạ mới cấy ở các bang bao gồm Punjab và Haryana, khiến nhiều nông dân phải gieo cấy lại.

Tuần này, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam - nước xuất khẩu gạo lớn thứ ba thế giới sau Ấn Độ và Thái Lan - tăng lên mức cao nhất trong hơn một thập kỷ do lo ngại nguồn cung ngày càng tăng do El Nino.

Gạo 5% tấm của Việt Nam được chào bán ở mức 515-525 USD/tấn - mức cao nhất kể từ năm 2011. Gạo 5% tấm của Ấn Độ dao động gần mức cao nhất trong 5 năm là 421- 428 USD/tấn.

Người mua có thể chuyển sang gạo Thái Lan và Việt Nam, nhưng loại gạo 5% tấm của hai nước này có thể tăng giá tới 600 USD/tấn, một thương nhân châu Âu nói.

Trung Quốc và Philippines - những nước thường mua gạo Việt Nam và Thái Lan - sẽ buộc phải trả giá cao hơn đáng kể, một đại lý châu Âu khác cho hay.