Khi dòng vốn đầu tư và thương mại quốc tế của Ấn Độ tăng mạnh, New Delhi đang thực hiện các bước hướng tới việc biến đồng rupee (INR) thành một loại tiền tệ quốc tế mạnh có thể thay thế cho đồng USD.
Ngày 5.7, báo cáo mới của Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) cho biết, đồng rupee có tiềm năng trở thành một loại tiền tệ quốc tế, vì Ấn Độ là một trong những quốc gia phát triển nhanh nhất và “đã cho thấy khả năng phục hồi đáng kể ngay cả khi khi đối mặt với những cơn gió ngược lớn”.
Trong thập kỷ qua, dự trữ ngoại hối của Ấn Độ tăng từ 290,5 tỉ USD vào tháng 8.2012 lên 560,4 tỉ USD vào tháng 8.2022. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Ấn Độ cũng tăng gần gấp đôi từ 46,6 tỉ USD lên 84,8 tỉ USD.
Báo cáo dài 70 trang chỉ ra một số yếu tố tạo tiền đề cho nhiều loại tiền tệ, bao gồm cả đồng rupee, có khả năng sử dụng trong các giao dịch quốc tế.
Các yếu tố này bao gồm các mối liên kết ngày càng tăng của nền kinh tế Ấn Độ với phần còn lại của thế giới về thương mại và dòng vốn; hệ thống tài chính toàn cầu đang hướng tới đa cực “được phản ánh trong tỉ trọng USD trong dự trữ ngoại hối của các quốc gia giảm dần” và “diễn biến địa chính trị gần đây”.
Nhóm làm việc đã vạch ra lộ trình quốc tế hóa đồng rupee, chỉ ra rằng một số bước đã bắt đầu được thực hiện.
Báo cáo cũng lưu ý đến những thách thức đặt ra đối với sự ổn định của đồng nội tệ và chính sách tiền tệ chung của đất nước, cũng như các biện pháp để giải quyết vấn đề này.
Các biện pháp được đề xuất bao gồm áp dụng cách tiếp cận tiêu chuẩn hóa để đưa đồng rupee vào thương mại song phương và đa phương, cho phép đồng rupee trở thành đồng tiền thanh toán bổ sung trong các cơ chế đa phương như Liên minh Thanh toán bù trừ châu Á (ACU), khuyến khích mở tài khoản bằng đồng rupee cho người không cư trú cả trong và ngoài nước; tích hợp các hệ thống thanh toán của Ấn Độ với các quốc gia khác cho các giao dịch xuyên biên giới.
Nhóm công tác khuyến nghị các nhà xuất khẩu Ấn Độ nên được cung cấp “các ưu đãi công bằng” để giao dịch thương mại bằng đồng rupee.
Trích dẫn sự gia tăng nổi bật của đồng nhân dân tệ Trung Quốc với tư cách là một loại tiền tệ quốc tế, báo cáo lưu ý, “khu vực sản xuất định hướng xuất khẩu của Trung Quốc tạo cơ sở cho quá trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ. Điều này được bổ sung bằng các thỏa thuận với các nước đối tác dưới hình thức hoán đổi tiền tệ song phương”.
Các cuộc tranh luận xung quanh việc quốc tế hóa đồng rupee đã diễn ra sôi nổi ở Ấn Độ trong hơn một thập kỷ, nhưng trở nên cấp bách hơn trong thời gian gần đây do cuộc khủng hoảng Ukraina và các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga - đối tác thương mại chính của Ấn Độ về quốc phòng và năng lượng.
Tháng 7.2022, RBI đã công bố một cơ chế giao dịch thương mại quốc tế bằng đồng rupee. Hàng xuất khẩu và nhập khẩu theo thỏa thuận này có thể được định giá và lập hóa đơn bằng đồng rupee, trong khi tỉ giá hối đoái giữa các đồng tiền của hai quốc gia đối tác thương mại có thể do thị trường quyết định.
Cơ chế này cho phép giải quyết các khoản thanh toán xuất nhập khẩu thông qua các tài khoản Rupee Vostro đặc biệt. Tài khoản Vostro là tài khoản mà một ngân hàng (ngân hàng gốc) mở tại một ngân hàng khác (ngân hàng correspondent) trong nước hoặc ở nước ngoài.
Vào tháng 3 năm nay, Chính phủ Ấn Độ thông báo, các ngân hàng từ 18 quốc gia đã được RBI cho phép mở các tài khoản Vostro để thanh toán bằng đồng rupee.
Danh sách này bao gồm Nga và Iran - cả hai đều bị loại khỏi hệ thống tài chính toàn cầu - và một số quốc gia châu Phi, Sri Lanka, Myanmar, Israel, New Zealand và Vương quốc Anh.