Khống chế đại dịch COVID-19

Tờ NYT viết, trong vòng vài ngày sau khi Trung Quốc công bố ca mắc COVID-19 đầu tiên, Việt Nam đã huy động để ngăn chặn sự lây lan của virus. Sử dụng tin nhắn đại chúng, quảng cáo truyền hình, biển quảng cáo, áp phích và loa phóng thanh, chính phủ đã kêu gọi 100 triệu công dân của quốc gia này xác định những người nhiễm virus, theo dõi truy vết F1, F2 thậm chí F3. Việc cô lập nhanh chóng các ổ dịch đã khiến tỷ lệ tử vong của Việt Nam nằm trong số bốn nước thấp nhất trên thế giới - dưới một người chết trên một triệu người.

Việc khống chế đại dịch COVID-19 cho phép Việt Nam nhanh chóng mở cửa trở lại các doanh nghiệp và hiện được dự đoán là nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới trong năm nay. Trong khi nhiều quốc gia đang phải chịu những suy giảm kinh tế to lớn và phải nhờ Quỹ Tiền tệ Quốc tế cứu trợ tài chính, thì Việt Nam đang tăng trưởng với tốc độ 3% hàng năm. Ấn tượng hơn nữa, sự tăng trưởng của Việt Nam được thúc đẩy bởi thặng dư thương mại kỷ lục, bất chấp sự sụp đổ trong thương mại toàn cầu.

Kỳ tích Châu Á

Khoảnh khắc đột phá này đối với Việt Nam đã lâu lắm rồi mới có được. Sau Thế chiến 2, “những kỳ tích Châu Á” - đầu tiên là Nhật Bản, sau đó là Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc, gần đây nhất là Trung Quốc - đã vươn lên thoát nghèo bằng cách mở cửa cho thương mại - đầu tư và trở thành cường quốc xuất khẩu.

Trong những năm phát triển bùng nổ đó, những “kỳ tích Châu Á” này đã tạo ra mức tăng trưởng xuất khẩu hàng năm gần 20% - gần gấp đôi mức trung bình của các quốc gia có thu nhập thấp hoặc trung bình vào cùng thời điểm.

Việt Nam đã duy trì tốc độ tương tự trong ba thập kỷ. Ngay cả khi thương mại toàn cầu sụt giảm trong những năm 2010, xuất khẩu của Việt Nam đã tăng 16%/năm, cho đến nay là tốc độ nhanh nhất trên thế giới và gấp ba lần mức trung bình của các nền kinh tế mới nổi.

Trong khi các quốc gia mới nổi khác chi mạnh tay cho phúc lợi xã hội nhằm xoa dịu cử tri, thì Việt Nam lại dành nguồn lực cho xuất khẩu, xây dựng đường sá, bến cảng để đưa hàng hóa ra nước ngoài và xây dựng trường học để đào tạo người lao động. Chính phủ đầu tư khoảng 8% GDP mỗi năm cho các dự án xây dựng mới, và hiện được xếp hạng cao hơn về chất lượng cơ sở hạ tầng so với bất kỳ quốc gia nào ở giai đoạn phát triển tương tự.

Việt Nam cũng hướng dòng tiền của các nhà đầu tư nước ngoài theo hướng tương tự. Trong 5 năm qua, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt trung bình hơn 6% của GDP ở Việt Nam, tỉ lệ cao nhất so với bất kỳ quốc gia mới nổi nào. Phần lớn trong số đó dành cho việc xây dựng các nhà máy sản xuất và cơ sở hạ tầng liên quan, và hầu hết hiện nay FDI đến từ các quốc gia Châu Á khác, bao gồm Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc. Những “kỳ tích cũ” đang giúp xây dựng “kỳ tích mới”.

Việt Nam đã trở thành điểm đến ưa thích của các nhà sản xuất xuất khẩu. Thu nhập bình quân đầu người hàng năm ở Việt Nam đã tăng gấp 5 lần kể từ cuối những năm 1980 lên gần 3.000 USD/người, nhưng chi phí lao động vẫn chỉ bằng một nửa so với Trung Quốc, và lực lượng lao động được giáo dục tốt so với mức thu nhập của họ.

Nấc thang mới

Nguồn lao động có kỹ năng đó đang giúp Việt Nam “bước lên nấc thang mới”, có lẽ nhanh hơn bất kỳ đối thủ nào, để sản xuất hàng hóa ngày càng tinh vi. Các sản phẩm công nghệ đã vượt qua các sản phẩm dệt may để trở thành mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam vào năm 2015 và chiếm phần lớn thặng dư thương mại kỷ lục trong năm nay.

Trong kỷ nguyên bảo hộ, Việt Nam cũng là quốc gia theo khuynh hướng ủng hộ các đường biên giới mở, là nước ký kết hơn một chục hiệp định thương mại tự do - trong đó có một thỏa thuận mang tính bước ngoặt mới được ký kết với Liên minh châu Âu.

Liệu Việt Nam có thể tiếp tục thành công của mình, bất chấp những trở ngại tiềm tàng như dân số thu hẹp, thương mại giảm sút…? Câu trả lời là có thể.

Trong khi tốc độ tăng dân số trong độ tuổi lao động đang chậm lại, phần lớn người Việt Nam vẫn sống ở nông thôn, do đó, nền kinh tế có thể tiếp tục phát triển bằng cách chuyển lao động từ nông thôn sang làm việc tại các nhà máy ở thành thị. Trong 5 năm qua, không có quốc gia lớn nào tăng tỉ trọng xuất khẩu toàn cầu nhiều hơn Việt Nam.

Tờ NYT kết luận, Việt Nam giống như phép màu từ một thời kỳ đã qua, đang vươn lên thịnh vượng.