Cần phải xây dựng ở Siberia cơ sở hạ tầng công nghiệp hùng hậu gồm 3 - 5 thành phố lớn, tạo ra một vùng kinh tế ổn định và đưa Siberia trở thành thủ đô. Ý tưởng này đã được ông Sergei Shoigu, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nga, đồng thời là Chủ tịch Hiệp hội Địa lý Nga đề xuất trong cuộc họp hồi đầu tháng 8 với cộng đồng khoa học Chi nhánh Siberia của Viện Hàn lâm Khoa học Nga.
Dân số của các thành phố của trung tâm kinh tế mới, theo ông Shoigu, nên dao động từ 500.000 đến 1 triệu người. Bộ trưởng nhấn mạnh rằng, điều quan trọng không chỉ là xây dựng một thành phố và chuyển thủ đô đến đó, mà phải biến nó thành một trung tâm mới của Nga với khả năng phát triển nhiều lĩnh vực hoạt động khác nhau.
Thời gian sẽ quyết định
Ông Sergei Shoigu đưa ra ví dụ, đề cập đến kế hoạch có từ thời Liên Xô nhằm tạo ra các thành phố mới ở khu vực Siberia. Kế hoạch đó đã không được thực hiện do Liên Xô sụp đổ.
Bộ trưởng đã nói về sáng kiến chuyển thủ đô đến Siberia từ năm 2012, nhưng các chuyên gia vào thời điểm đó coi ý tưởng này là không thực tế, làm phức tạp nhiều quy trình công nghiệp, lĩnh vực và kinh doanh, đồng thời đưa ra phán quyết thực tế - không thành phố nào của Nga sẵn sàng trở thành thủ đô. Đề xuất của ông Shoigu đã không nhận được nhiều sự ủng hộ của công chúng vào thời điểm đó.
Tuy nhiên, đã gần một thập kỷ trôi qua kể từ năm 2012, câu hỏi về việc thành lập một thủ đô mới ở vùng Siberia vẫn thường xuyên được nhắc tới. Được biết, Tổng thống Nga Vladimir Putin năm 2014 cũng từng lên tiếng về việc chuyển giao một phần chính quyền liên bang cho Siberia.
Vào tháng 6 năm nay, Tổng thống Putin, trong bài phát biểu trên "đường dây trực tiếp", nói rằng việc chuyển trụ sở chính của các công ty lớn và một phần các cơ quan ban ngành của Nga đến Siberia là hoàn toàn có thể, mặc dù việc di dời thủ đô chưa chắc có thể giải quyết ngay lập tức các vấn đề hiện tại của khu vực.
Cơ hội thực sự hay chỉ là mơ ước viển vông?
Đề xuất của ông Sergei Shoigu về việc xây dựng một cơ sở hạ tầng mới ở vùng Siberia từ một số thành phố mới đã được Phó Chủ tịch Chi nhánh Siberia của Viện Hàn lâm Khoa học Nga, Viện sĩ Nikolai Petrovich Pokhilenko bình luận rằng những kế hoạch như vậy có quyền tồn tại và có thể trở thành hiện thực.
“Về nguyên tắc, đó là một ý tưởng là tốt, và chúng ta cần phải thực hiện nó. Những trung tâm như vậy không phải là trải nghiệm mới. Ở nhiều quốc gia, các thành phố lớn hoặc thành phố vệ tinh xung quanh chúng được định hướng chuyên về một ngành sản xuất sản phẩm chính nào đó.
Thật dễ dàng hơn để sắp xếp mọi thứ ở đó. Việc đào tạo nhân sự sẽ dễ dàng hơn, việc tạo ra một cơ sở hạ tầng phù hợp cũng sẽ dễ dàng hơn” - Viện sĩ giải thích.
Ông Nikolai Pokhilenko bày tỏ tin tưởng rằng dự án tạo ra các thành phố mới ở Siberia, cùng với việc chuyển giao thủ đô tới một thành phố trong số đó, sẽ “... không phải mất tới vài thập kỷ. Tất cả điều này có thể được thực hiện trong 5-7 năm".
Vị chuyên gia này nói rõ, ông không thấy bất kỳ trở ngại nào đối với việc thực hiện ý tưởng đã đưa ra, và nếu đề xuất của Bộ trưởng Shoigu được chính thức hóa thành một nhiệm vụ cụ thể, thì việc thực hiện nó sẽ giúp tạo điều kiện và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế dựa vào tài nguyên lên nền kinh tế công nghệ cao, và một ý tưởng như vậy nên được thực hiện ngay để duy trì một vị thế cao trên trường quốc tế.
Ông Vadim Bezverbny, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nhân khẩu học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, cũng đồng tình với đề xuất của Bộ trưởng Sergei Shoigu.
“Hầu như có nhiều người sống ở khu vực Mátxcơva hơn ở Siberia và Viễn Đông. Đây không phải là một xu hướng tốt, vì các quá trình di chuyển của chúng ta phải là hướng tâm. Và để thay đổi chúng, cần có một số quyết định không nhỏ, bao gồm cả việc di rời thủ đô” - ông Vadim Bezverbny bày tỏ.
Trong khi đó, kiến trúc sư đô thị Andrei Ivanov phản bác ý tưởng của ông Sergei Shoigu về việc xây dựng một trung tâm công nghiệp và ngành nghề lớn ở Siberia.
"Điều này hoàn toàn không thể. Nó chỉ có thể trong tưởng tượng mà thôi. Chúng ta hiện đang có rất nhiều thành phố trống trải và thưa thớt trong chính vùng Siberia.
Nếu muốn phát triển các thành phố, thì hãy phát triển những thành phố hiện có và lấp đầy chúng bằng các chức năng mà ông Shoigu đã đề cập tới. Có một số thành phố ở Siberia có khả năng chấp nhận chúng. Không thể xây dựng thành phố mới nào bây giờ. Tôi không hiểu tại sao ông ấy lại nghĩ tới điều đó” - vị kiến trúc sư nhấn mạnh.
Ông Andrei Ivanov đặc biệt nhấn mạnh trong bài phát biểu của mình rằng, mức thu nhập và cuộc sống tiện nghi ở các thành phố của Nga khác nhau quá nhiều, hiện không có đủ việc làm trong các ngành nghề, sự đa dạng của đời sống văn hóa khiến nhiều người mong muốn những gì tốt đẹp hơn, đó là lý do tại sao hầu hết mọi người đều hiện đang di cư đến gần các thành phố thủ đô và đến bờ Biển Đen.