Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Trung Đông Nguyễn Quang Khai sau chuyến công tác tại Morocco đúng dịp khánh thành tuyến đường sắt cao tốc đã có bài viết gửi Lao Động.

"Vừa qua, tôi có dịp đi công tác tại Morocco đúng vào dịp khánh thành tuyến đường sắt cao tốc Al-Boraq của họ nối thành phố Tangier với thành phố Casablanca. Ngày 15.11.2018, Vua Mohammed VI của Morocco và Tổng thống Emmanuel Macron của Pháp đã dự lễ khánh thành tuyến đường này.

Được biết, nước ta đang có kế hoạch xây dựng tuyến đường sắt cao tốc Bắc-Nam nên tôi đã dành thời gian tìm hiểu về tuyến đường này của Morocco.

Đây là tuyến đường đầu tiên được khánh thành nằm trong kế hoạch xây dựng mạng lưới đường sắt cao tốc 1.500km của Morocco. Tuyến đường này có khổ đường ray 1,435mm, tốc độ 320km/giờ. Mỗi chuyến tàu có thể chở được 533 hành khách. Tổng cục Đường sắt quốc gia (Morocco Office National de Chemins de Fer Marocain ONCF) chịu trách nhiệm quản lý và thi công.

Tuyến đường AL-Baraq có chiều dài 200km được xây dựng với tổng mức đầu tư là 2,4 tỉ USD, bao gồm cả số tiền mua 12 đoàn tàu do tập đoàn Alstom của Pháp chế tạo. Trong số 2,4 tỉ USD này Morocco tự bỏ vốn 28%, Pháp cho vay 51% và 21% còn lại là tiền vay của Saudi Arabia, Kuwait và các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE). Như vậy, giá thành xây dựng 1km đường sắt cao tốc tại Morocco chỉ ở mức 14 triệu USD.

Trước đó, ngày 25.9.2018, Vua Salman bin Abdulaziz của Saudi Arabia cũng đã khánh thành tuyến đường sắt cao tốc Haramain được xây dựng theo với các tiêu chuẩn kỹ thuật của Tây Ban Nha nối hai thành phố Mecca và Medina với thành phố Jeddah trên bờ Biển Đỏ. 

Tuyến đường này có chiều dài 450km được hoàn thành với tổng mức đầu tư 6 tỉ Euro (7,87 tỉ USD). Như vậy, tính ra chi phí xây dựng 1km không vượt quá 17,5 triệu USD.

Ngân hàng thế giới (WB) cho biết, chi phí xây dựng đường sắt cao tốc ở Trung Quốc cho đến nay là thấp hơn so với các quốc gia khác. Tuyến đường sắt cao tốc của Trung Quốc với tốc độ tối đa 350km/h có chi phí xây dựng khoảng 17-21 triệu USD/km, trong đó có cả chi phí xây dựng cầu cạn và đường hầm xuyên núi.

Các con số này cho thấy chi phí xây dựng 1km đường sắt cao tốc ở các nước đang phát triển dao động trong khoảng 14-21 triệu USD.

Trong khi đó, tuyến đường sắt cao tốc Bắc-Nam của Việt Nam dự kiến xây dựng có chiều dài 1.545 km và theo báo cáo của đơn vị tư vấn, tổng vốn đầu tư cho dự án là 58,71 tỉ USD. Như vậy, chi phí xây dựng 1km đường sắt cao tốc tại Việt Nam lên tới 38 triệu USD, cao hơn của Morocco 2,7 lần, của Saudia Arabia và Trung Quốc 2,2 lần.

Biết rằng mọi so sánh đều khập khiễng, nhưng đây là những con số chúng ta cần phải suy nghĩ. Rất có thể các điều kiện địa lý, thổ nhượng của nước ta phức tạp hơn, giá thành xây dựng có thể cao hơn Morocco và Saudi Arabia, nhưng cũng không thể chênh lệch đến mức như vậy.

Đất nước ta còn nghèo, phải đi vay tiền nước ngoài, chắt chiu từng đồng để xây dựng đất nước, nên trước khi quyết định đầu tư vài bất cứ dự án nào cũng cần phải tính toán thật kỹ để chọn ra phương án tốt nhất và hiệu quả nhất.