Nguyên tắc bầu cử qua bưu điện

Cuộc bầu cử tổng thống ở nước Mỹ năm nay được hiến pháp hiện hành của nước này ấn định vào ngày 3.11 tới, cụ thể theo quy định chung là vào ngày thứ ba của tuần đầu tiên của tháng 11 trong năm bầu cử.

Ở nước Mỹ, cử tri, trên nguyên tắc có 2 cách bỏ phiếu bầu là bỏ phiếu trực tiếp và bỏ phiếu bằng cách gửi qua bưu điện. Từ ngày 4.9 trở đi, cử tri ở bang Bắc Carolina có thể bầu Tổng thống Mỹ bằng cách gửi phiếu bầu qua bưu điện. Như thế cũng có thể nói là cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ trên thực tế bắt đầu từ ngày 4.9, bất kể trong thời gian từ ngày 4.9 đến ngày bầu cử 3.11 còn xảy ra nhiều biến động có thể có tác động rất quyết định tới tâm lý của cử tri. Luật pháp nước Mỹ cũng quy định mỗi cử tri chỉ có một lá phiếu bầu, tức là chỉ được bầu một lần, nếu đã dùng cách bỏ phiếu bầu gửi qua bưu điện thì không còn được đi bầu trực tiếp nữa.

Tuy nhiên, quy định cụ thể về bầu cử qua bưu điện ở 50 bang của nước Mỹ khác nhau. Có những bang gửi phiếu bầu cho tất cả cử tri và cử tri tự quyết định bầu cử theo cách nào. Có những bang cử tri yêu cầu gửi phiếu bầu thì chính quyền mới gửi để cử tri tự quyết định có sử dụng cách bầu cử gửi qua bưu điện hay không. Và có những bang cử tri muốn bầu cử gửi qua bưu điện phải nêu ra được lý do xác đáng.

Tờ nhật báo Mỹ The New York Times ước tính khoảng 21% cử tri Mỹ được chính quyền gửi phiếu bầu mà không cần phải yêu cầu gì, 57% cử tri cứ yêu cầu là được gửi phiếu bầu mà không cần trình bày lý do và 22% cử tri phải trình bày lý do thì mới được gửi phiếu bầu đến để bầu cử gửi qua bưu điện.

Ở bang Bắc Carolina, tất cả cử tri được nhận phiếu bầu để tự quyết định sử dụng cách bầu cử nào và có thể bầu từ ngày 4.9. Cách thức bầu cử qua bưu điện được áp dụng rộng rãi ở nước Mỹ và cho tới nay chưa khi nào bị hoài nghi hay chứng minh là gây ra gian lận bầu cử, cho dù gây không ít khó khăn và phức tạp về phương diện hậu cần cho bầu cử.

Bầu cử qua bưu điện năm nay đặc biệt nhạy cảm

Nhưng ở cuộc bầu cử tổng thống năm nay của nước Mỹ thì chuyện bầu cử qua bưu điện này lại rất khác. Trước hết vì chưa bầu cử mà Tổng thống đương nhiệm Donald Trump - cũng là ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hoà - đã đề cập đến khả năng gian lận bầu cử bởi bầu cử qua bưu điện. Ông Donald Trump bộc lộ ở đây nỗi lo ngại về khả năng không được tái đắc cử và chủ ý không sẵn sàng công nhận kết quả bầu cử tổng thống trong trường hợp bị thất cử.

Tiếp đến bởi cơ quan bưu chính của Mỹ có lãnh đạo mới và người mới này thuộc phe ông Donald Trump. Người này chủ trương cải cách cơ quan bưu chính, tiết kiệm chi tiêu, cơ cấu lại dịch vụ với hệ luỵ trực tiếp là bầu cử qua bưu điện không còn được như trước nữa, cũng có nghĩa là hậu thuẫn ngầm và gián tiếp những mưu tính nói trên của ông Donald Trump.

Phe Đảng Dân chủ trong quốc hội đã can thiệp kịp thời để ngăn chặn mọi sự thay đổi kia trong cơ quan bưu chính Mỹ. Nhưng mới đây nhất, ông Donald Trump công khai kêu gọi cử tri Mỹ bầu cử qua bưu điện lại trực tiếp đi bỏ phiếu lần nữa, tức là làm việc phi pháp và gian lận bầu cử.

Chuyện bầu cử qua bưu điện ở nước Mỹ năm nay ngoài hai lý do nêu trên còn bởi tác động tiêu cực của dịch bệnh COVID-19 mà trở thành chuyện chính trị đặc biệt nhạy cảm. Bầu cử qua bưu điện khích lệ những cử tri xưa nay không muốn đi bỏ phiếu bầu trực tiếp tham gia bầu cử và những cử tri ngại dịch bệnh không muốn đi bỏ phiếu trực tiếp nhưng vẫn muốn tham gia bầu cử.

Ngoài ra, ở không ít nơi do người của Đảng Cộng hoà cầm quyền, phe này dùng không ít thủ thuật để ngăn cản cử tri là người da đen và gốc xuất thân nước ngoài, đặc biệt từ Châu Á và Châu Phi, đi bỏ phiếu trực tiếp, vì diện cử tri này đa phần bỏ phiếu cho các ứng cử viên của Đảng Dân chủ.

Ông Donald Trump chống đối kịch liệt cách thức bỏ phiếu bầu tổng thống năm nay qua bưu điện vì cách thức này, đặc biệt trong năm nay, giúp tăng tỉ lệ cử tri đi bầu cử và khích lệ diện cử tri là người da đen và gốc xuất thân nước ngoài tham gia bầu cử. Tỉ lệ này càng cao thì triển vọng thất cử càng thêm thực tế đối với ông Donald Trump do kết quả càng thêm có lợi cho phe Đảng Dân chủ.

Diện cử tri cao tuổi ở Mỹ thường ủng hộ phe Đảng Cộng hoà và bỏ phiếu bầu qua bưu điện khích lệ diện cử tri này tham gia bầu cử, nhưng nếu họ biến cuộc bầu cử tổng thống năm nay thành cuộc trưng cầu dân ý về thành quả cầm quyền của ông Donald Trump, đặc biệt về cách thức và kết quả ông Donald Trump xử lý cuộc khủng hoảng dịch bệnh thì lại càng thêm tai hại đối với ông Donald Trump. Bầu cử qua bưu điện vì vậy có tác động rất quyết định tới kết cục cuối cùng và cả cái vĩ thanh của cuộc bầu cử tổng thống năm nay ở nước Mỹ.