Nhà khí tượng học Bob Bunting, giám đốc điều hành Trung tâm Thích ứng Khí hậu Mỹ, đã chỉ ra 3 yếu tố thời tiết cần chú ý khi mùa bão Đại Tây Dương đang đến gần hơn bao giờ hết, theo tạp chí Sarasota.
Nhiệt độ mặt nước biển
Nước biển nóng là nhiên liệu cho bão. Tháng 8.2023, nhiệt độ ở Vịnh Mexico lên tới 31 độ C - nóng nhất trong lịch sử. Ở Key West, nước nóng tới 37 độ C vào tháng 7.
“Tất cả các yếu tố khác đều như nhau, đại dương nóng hơn, Vịnh Mexico và Caribbean nóng hơn, cho phép các cơn bão xoay tròn để thu thập năng lượng” - ông Bunting nói.
El Nino, La Nina và gió đứt
Trong thời kỳ El Nino, gió mậu dịch yếu và nước biển nóng bị đẩy lùi về phía đông Đại Tây Dương. Điều đó khiến dòng tia (jet stream) Thái Bình Dương hướng về phía nam, dẫn tới thời tiết khô hơn và ấm hơn ở miền bắc nước Mỹ và Canada. Nhưng ở Duyên hải vịnh Mexico, thời tiết ẩm ướt hơn và mát mẻ hơn.
Giống như El Nino, hình thái thời tiết La Nina ảnh hưởng đến dòng tia và đặc biệt ảnh hưởng đến gió đứt - vốn có mối quan hệ trực tiếp với cường độ và sự hình thành bão.
Hiện tại, các nhà dự báo thời tiết từ Trung tâm Dự báo Khí hậu của Cơ quan Thời tiết Quốc gia Mỹ nhận định, khả năng La Nina phát triển vào mùa hè này là 62%.
“El Nino đạt đỉnh điểm vào tháng 2 và hiện giảm nhanh chóng. Điều này có nghĩa là gió đứt ở Đại Tây Dương sẽ ít hơn. Gió đứt là kẻ thù của bão” - ông Bunting lưu ý.
Gió đứt làm gián đoạn năng lượng xung quanh cơn bão, khiến bão hình thành yếu hơn. Nếu có ít hoặc không có gió đứt, bão có thể phát triển dễ dàng và có khả năng mạnh lên thành các loại siêu bão quái vật như trong các mùa bão vài năm qua.
Nhà dự báo bão Bunting đề cập tới bão Otis năm 2023 - cơn bão tăng sức gió từ 88 km/h lên 250 km/h chỉ trong 24 giờ - là một ví dụ điển hình.
“Nếu gặp tình huống nhiệt độ mặt nước biển thực sự nóng và gió đứt thấp do La Nina - thì đó là 2 thành phần chính kết hợp với nhau có khả năng hỗ trợ để các cơn bão mạnh hơn” - ông nói.
Bão châu Phi
Nếu không khí khô ở châu Phi thổi bụi từ sa mạc Sahara qua Đại Tây Dương, khả năng các cơn bão trở nên nghiêm trọng sẽ giảm đi.
Nhưng nếu có hơi ẩm trong không khí, các hệ thống bão nhỏ hình thành ở miền trung châu Phi và di chuyển vào Đại Tây Dương, những cơn bão này có thể tăng cấp thành những cơn bão lớn hơn, mạnh hơn.
“Từ 10 năm trước, chúng tôi cũng không thể dự đoán được những cơn bão ở châu Phi. Bây giờ chúng tôi có những mô hình dài hạn có thể dự đoán loại hoạt động gió mùa gây ra bão ở châu Phi và có thể vận hành vào tháng 8 hoặc tháng 9" - ông Bunting nói.
Tuy nhiên, ông làm rõ rằng, những mô hình này sẽ không cho nhà dự báo biết ngày nào bão hình thành, nhưng có thể cho thấy không khí có độ ẩm cao hơn ở vùng tiềm năng thành bão.
“Tất cả những điều này cung cấp manh mối về những gì có thể xảy ra trong mùa bão” - ông nói.