"Hiện nay, khả năng của COVAX trong việc bảo vệ những người dễ bị tổn thương nhất trên thế giới tiếp tục bị cản trở bởi các lệnh cấm xuất khẩu, ưu tiên các thỏa thuận song phương của các nhà sản xuất và quốc gia, những thách thức liên tục trong mở rộng sản xuất của một số nhà sản xuất chính và sự trì hoãn trong việc nộp đơn xin phê duyệt theo quy định" - các tổ chức hậu thuẫn COVAX bao gồm Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và liên minh vaccine GAVI nêu trong tuyên bố chung ngày 8.9.
Hầu hết các quốc gia Châu Phi đều bỏ lỡ mục tiêu tiêm chủng cho 10% dân số dễ bị tổn thương nhất vào cuối tháng. WHO đổ lỗi cho việc này là do tích trữ vaccine, theo AFP.
Gần đây có một số câu chuyện thành công đáng chú ý liên quan đến chương trình COVAX, bao gồm tặng 500.000 liều vaccine Moderna cho người Palestine ở Bờ Tây và Gaza thông qua COVAX vào tháng trước.
Tuy nhiên, COVAX vẫn còn rất xa mục tiêu có được 2 tỉ liều vaccine vào cuối năm 2021, với hơn 243 triệu liều vaccine đã được vận chuyển cho 139 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia chương trình tính đến ngày 7.9, theo liên minh vaccine GAVI.
Cũng trong ngày 8.9, người đứng đầu Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tiếp tục kêu gọi các quốc gia giàu có nguồn cung vaccine lớn hoãn tiêm liều nhắc lại tới năm 2022 để mọi quốc gia có thể tiêm chủng cho ít nhất 40% dân số, Al Jazeera đưa tin.
"Hôm nay, tôi kêu gọi gia hạn lệnh tạm ngừng tiêm liều nhắc lại cho đến ít nhất là cuối năm nay để cho phép mọi quốc gia tiêm chủng cho ít nhất 40% dân số” - ông nói.
Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nhấn mạnh: “Tôi sẽ không im lặng khi các công ty và quốc gia kiểm soát nguồn cung vaccine toàn cầu cho rằng người nghèo trên thế giới nên hài lòng với lượng vaccine còn sót lại". Ông khẳng định, các nước có thu nhập thấp và trung bình thấp “không phải là ưu tiên thứ hai hoặc thứ ba”.
“Nhân viên y tế, người cao tuổi và các nhóm nguy cơ khác ở những nước này đều có quyền được bảo vệ như nhau” - người đứng đầu WHO lưu ý.
Trước đó, ông Tedros từng nhiều lần kêu gọi tạm hoãn tiêm nhắc lại đến cuối tháng 9. Tuy nhiên, các quốc gia giàu có, trong đó có Israel, Anh, Đan Mạch, Pháp, Đức, Tây Ban Nha và Mỹ đã bắt đầu hoặc đang xem xét kế hoạch tiêm liều thứ 3 cho người dễ bị tổn thương như người già hoặc những người bị hệ thống miễn dịch bị tổn hại.
Người đứng đầu WHO cho biết đã nhận được thông điệp ủng hộ rõ ràng từ các bộ trưởng y tế tại cuộc họp G20 trong tháng này về cam kết giúp đạt được mục tiêu tiêm chủng cho ít nhất 40% người dân của các quốc gia vào cuối năm nay.
Tedros thông tin, khoảng 80% trong số 5,5 tỉ liều vaccine đã tiêm trên toàn cầu diễn ra ở các nước có thu nhập cao.
Các nước giàu cũng đã đề nghị tặng 1 tỉ liều vaccine cho các quốc gia khác, nhưng chưa đến 15% trong số đó "thành hiện thực". Các nhà sản xuất cũng đã cam kết ưu tiên vaccine cho chương trình mà Liên Hợp Quốc hậu thuẫn để chia sẻ vaccine cho những người cần nhất khắp thế giới.
“Chúng tôi không muốn có bất kỳ cam kết nào nữa. Chúng tôi chỉ muốn có vaccine” - người đứng đầu WHO nói.