Các bên liên quan đang tìm cách gây dựng cuộc chơi mới ở nơi đây theo luật chơi và dưới sự dẫn dắt của họ. Điều đáng chú ý là, tất cả đều chơi bài ngửa.

Ý đồ chiến lược của Mỹ

Các bên liên quan này là Nga cùng với Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, là Mỹ, NATO và đồng minh, cũng như chính Thổ Nhĩ Kỳ. Sự can thiệp quân sự trực tiếp của Nga vào chiến sự ở Syria đã làm xoay chuyển cục diện tình hình và giúp Nga có được vai trò quyết định nhất. Nga đã cùng với Thổ Nhĩ Kỳ và Iran làm phá sản gần như hoàn toàn ý đồ chiến lược của Mỹ, NATO và đồng minh, trong đó đặc biệt có Israel và Saudi Arabia ở Syria.

Nga và các đồng minh đã đánh tan tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Syria trong khi Mỹ, NATO và đồng minh tuy chính thức tuyên chiến với IS ở Iraq và Syria, nhưng trong thực chất lại sử dụng cả IS để theo đuổi mục tiêu chính ở Syria là lật đổ chính thể của Tổng thống Bashar al-Assad ở Syria. Cùng với việc đập tan IS ở Syria, Nga và đồng minh đã giúp chính thể của ông Bashar al-Assad không những không còn bị đe doạ mà mở rộng thêm được phạm vi lãnh thổ kiểm soát.

Việc Nga tuyên bố triệt thoái quân đội ra khỏi Syria và thúc đẩy giải pháp chính trị cho Syria đã đẩy phía Mỹ và đồng minh vào tình thế khó xử là, không còn lý do gì nữa để duy trì sự hiện diện quân sự và tiếp tục hoạt động quân sự ở Syria, trong khi không nắm giữ được vai trò chủ động dẫn dắt và quyết định nhất đối với giải pháp chính trị cho vấn đề Syria. Trong bối cảnh tình hình ấy, Mỹ chủ ý chơi ván bài mới và sau đó là Thổ Nhĩ Kỳ.

Gây dựng cuộc chơi mới

Khởi đầu là những cuộc tấn công đầy bí ẩn bằng thiết bị bay không người lái vào căn cứ quân sự của Nga ở Syria mà Nga tuy không công khai cáo buộc đích danh nhưng ngầm ám chỉ Mỹ là thủ phạm, hoặc ít nhất cũng tiếp tay cho thủ phạm. Những cuộc không kích này không nhằm gây thiệt hại lớn cho Nga, mà chủ yếu tạo cảm nhận IS chưa bị tiêu diệt ở Syria và Nga chưa hoàn toàn làm chủ được tình hình chính trị, an ninh ở Syria.

Sau đó là ý đồ của Mỹ và đồng minh thành lập cái gọi là “Lực lượng bảo vệ biên giới” ở vùng phía bắc Syria, dựa vào lực lượng vũ trang người Kurd cát cứ nơi đây và tàn quân từ những lực lượng vũ trang và tổ chức nối dậy chống chính phủ ở Syria. Trên danh nghĩa, Mỹ và đồng minh dùng lực lượng này để ngăn chặn IS phục hồi. Trong thực chất, ý đồ của Mỹ và đồng minh là gây dựng đối tác cho thời kỳ mới ở Syria với hạt nhân là lực lượng vũ trang người Kurd ở Syria vốn vẫn được Mỹ và đồng minh hậu thuẫn từ lâu nay cả về chính trị lẫn quân sự và tài chính. Đối tác này sẽ là chỗ dựa cho Mỹ và đồng minh ở Syria trong giải pháp chính trị và nếu cần thì chia rẽ lãnh thổ Syria ra thành những vùng kiểm soát khác nhau.

Mới đây nhất, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Rex Tillerson đã tuyên cáo chiến lược của Mỹ cho Syria. Trong đó, lần đầu tiên, phía Mỹ công khai công nhận mục đích chính của Mỹ ở Syria không phải là chống IS mà là lật đổ ông Bashar al-Assad. Cũng trong đó, ông Rex Tillerson tuyên bố, Mỹ sẽ chưa rút hết quân đội khỏi Syria và cuộc chiến chống IS ở Syria vẫn tiếp tục. Ông Rex Tillerson khẳng định, mục tiêu của Mỹ là lật đổ ông Bashar al-Assad cũng như hồi hương tất cả người Syria đã phải tỵ nạn chiến tranh.

Có thể thấy được ở đây, Mỹ và đồng minh đã tìm cách xoay chuyển tình thế bất lợi cho họ sau những thắng lợi quan trọng của Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran ở Syria, gây dựng cuộc chơi mới, buộc Nga và các đối tác kia phải chơi theo. Cuối cùng là việc Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành những chiến dịch quân sự mới ở Syria và đưa quân đội tràn vào lãnh thổ Syria. Mục tiêu tấn công trực tiếp của Thổ Nhĩ Kỳ là người Kurd ở vùng miền bắc Syria. Nhưng ý đồ chiến lược của Thổ Nhĩ Kỳ cũng không khác gì Mỹ và đồng minh là gây dựng cuộc chơi quyền lực và ảnh hưởng mới ở Syria cũng như địa chính trị mới ở khu vực.

Tất cả những đối tác này hiện đang gây thêm khó khăn và khó xử cho Nga và Iran. Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ theo đuổi những ý đồ chiến lược mới như thế sẽ làm cho tình hình chính trị an ninh ở Syria khó có thể nhanh chóng được ổn định và giải pháp chính trị cho vấn đề Syria vì thế thêm khó khăn và phức tạp. Chơi bài ngửa với nhau như thế thật ra là chuyện đường cùng đối với các đối tác kia và hiện là thách thức mới đối với Nga ở Syria.