Đại dịch COVID-19 sẽ không kéo dài mãi mãi, hồi sinh với các biến thể mới và sau đó suy yếu khi đối mặt với vaccine, các biện pháp giảm thiểu và hành vi của con người. Nhưng ngay cả khi virus không bao giờ bị tiêu diệt, khả năng miễn dịch sẽ được cải thiện và thế giới cuối cùng sẽ có thể chung sống với COVID-19.
Theo CNN, các chuyên gia có chung nhận định về vấn đề này. Paul Hunter, giáo sư y khoa tại Đại học East Anglia, Vương quốc Anh cho biết: “Phần lớn các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm đều nghĩ và đã nghĩ trong nhiều tháng, rằng SARS-CoV-2 sẽ tồn tại. Con cháu chúng ta vẫn sẽ bị nhiễm virus. Nhưng COVID-19 sẽ trở thành một phần lịch sử khi căn bệnh trở thành bệnh đặc hữu giống như cảm lạnh thông thường".
Tuy nhiên, có một câu hỏi rất khó nắm bắt: Phải mất bao lâu để đến được đó? Và câu trả lời không phụ thuộc vào may mắn - ít nhất là câu trả lời nằm trong tay chúng ta. Các đại dịch suy yếu dần do những nỗ lực của con người như phát triển vaccine, truy tìm tiếp xúc, phân tích bộ gene, các biện pháp ngăn chặn và hợp tác quốc tế. Nói tóm lại, thế giới có một bộ công cụ để chấm dứt đại dịch càng nhanh càng tốt.
Nhưng vấn đề là, ngay cả sau 20 tháng, những công cụ đó vẫn chưa được sử dụng một cách tốt nhất. Andrea Taylor, trợ lý giám đốc chương trình tại Viện Y tế Toàn cầu Duke cho biết: “Đây là vấn đề chính: Chưa bao giờ có một kế hoạch, và vẫn chưa có một kế hoạch nào ở cấp độ toàn cầu. Chúng ta không giỏi đối phó với các cuộc khủng hoảng toàn cầu - chúng ta không thực sự có cơ sở hạ tầng, hoặc khả năng lãnh đạo, hoặc trách nhiệm giải trình".
Một số quốc gia có kết quả tốt hơn khi ứng phó COVID-19 so với những nước khác. Nhưng để đẩy nhanh quá trình kết thúc, vô số chuyên gia - bao gồm cả Taylor - đang kêu gọi một cách tiếp cận toàn cầu mới, đặc biệt là về vaccine, phương pháp điều trị và chia sẻ thông tin.
Họ nói rằng nỗ lực như vậy là cách tốt nhất để chấm dứt đại dịch một cách nhanh chóng - và trừ khi nó xảy ra, người dân ở mọi nơi trên thế giới vẫn có thể sống dưới bầu trời COVID-19 đến hết năm 2022 và hơn thế nữa.
Công cụ quan trọng của thế giới
Nếu thế giới có một kho vũ khí để giúp chấm dứt đại dịch, thì vũ khí quan trọng nhất trong đó là một điều hiển nhiên.
Roberto Burioni, giáo sư vi sinh và virus học tại Đại học San Raffaele ở Milan, một nhà bình luận nổi tiếng về ứng phó đại dịch ở Italia, cho biết: “Công cụ đầu tiên mà chúng tôi có là vaccine".
Việc phát triển vaccine - tất cả đều có hiệu quả cao trong việc ngăn chặn bệnh nặng và giảm lây lan - là lần đầu tiên trên thế giới. Kỷ lục trước đó để một loại vaccine có mặt trên thị trường là 4 năm, nhưng đại dịch COVID-19 đã thiết lập lại tiêu chuẩn vàng trong lĩnh vực này.
Có thể dễ dàng thấy vaccine quan trọng thế nào để chấm dứt đại dịch. Giáo sư Hunter nói: “Khi nhiều người bị nhiễm bệnh, nhiều người tiêm chủng và tái nhiễm, mức độ nghiêm trọng của bệnh tật sẽ giảm dần nhờ khả năng miễn dịch tích lũy - đó là lý thuyết".
Tuy nhiên, chỉ có vaccine là chưa đủ; nó phải được tiêm cho càng nhiều người càng tốt, nhiều lần theo yêu cầu.
Ngay cả ở các nước phát triển, nơi nguồn cung vaccine không phải là vấn đề, khả năng miễn dịch dần suy giảm, các biến thể mới lây lan và nhiều người hoài nghi vaccine đã cho thấy rõ rằng cần phải có tỉ lệ bao phủ vaccine cực cao để ngăn chặn các đợt lây nhiễm.
Giáo sư Burioni nói: “Những gì chúng ta nên đạt được là tiêm chủng rộng rãi. Một kịch bản có thể xảy ra là, nếu chúng ta có thể tiêm chủng cho một số lượng lớn người, loại virus này sẽ lưu hành nhưng sẽ không gây nhiều thiệt hại".
Cùng với những nỗ lực không ngừng để khuyến khích những người chưa được tiêm phòng tiêm liều đầu tiên, các quốc gia giàu có hơn hiện có hai kế hoạch chính cho chiến lược tiêm chủng của họ: Đảm bảo trẻ em trong độ tuổi đi học được tiêm chủng và thực hiện các mũi tiêm nhắc lại.
Việc triển khai tiêm chủng cho lứa tuổi học đường đang được triển khai ở nhiều nơi trên thế giới, và tại Mỹ, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm gần đây đã phê duyệt vaccine Pfizer cho trẻ em từ 5 đến 11 tuổi. Vương quốc Anh hôm 2.11 đã công bố một thỏa thuận mua thêm 114 triệu liều vaccine Pfizer cho 67 triệu công dân của mình trong năm 2022 và 2023. Đây là động thái mà nhiều quốc gia phát triển dự kiến sẽ thực hiện.
Nhưng thế giới đã có rất nhiều bằng chứng rằng COVID-19 sẽ vẫn là một mối đe dọa ở bất cứ đâu cho đến khi nó được kiểm soát ở mọi nơi - và các chuyên gia cảnh báo rằng cần phải có những hành động mạnh mẽ để đạt được mục tiêu đó.
Sự xuất hiện của biến thể Omicron ở Châu Phi cận Sahara, nơi tỉ lệ tiêm chủng thấp, một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của chiến lược tiêm chủng cho các quốc gia nghèo hơn.