Diễn biến này diễn ra sau nhiều tháng đàm phán nhưng không thuyết phục được Nga giữ đồng rupee trong kho bạc, 2 quan chức chính phủ Ấn Độ và một nguồn tin có kiến thức trực tiếp về vấn đề này cho biết.
Theo Reuters, đây sẽ là trở ngại lớn với các nhà nhập khẩu dầu và than giá rẻ của Ấn Độ từ Nga. Đây là những bên đang chờ cơ chế thanh toán vĩnh viễn bằng đồng rupee để giảm chi phí chuyển đổi tiền tệ.
Với chênh lệch thương mại cao có lợi cho Nga, Mátxcơva tin sẽ thặng dư đồng rupee hàng năm hơn 40 tỉ USD nếu cơ chế như vậy được thực hiện và cảm thấy việc tích lũy đồng rupee là điều "không mong muốn", một quan chức chính phủ Ấn Độ giấu tên nói.
Đồng rupee không thể chuyển đổi hoàn toàn được. Tỉ trọng xuất khẩu hàng hóa toàn cầu của Ấn Độ cũng chỉ khoảng 2% và những yếu tố này làm giảm việc các quốc gia khác thấy cần phải giữ đồng rupee.
Ấn Độ bắt đầu khám phá cơ chế thanh toán bằng đồng rupee với Nga ngay sau khi xung đột ở Ukraina bắt đầu vào tháng 2 năm ngoái, nhưng không có báo cáo nào về thỏa thuận được thực hiện bằng đồng rupee.
Hầu hết giao dịch được thực hiện bằng đồng USD nhưng các giao dịch ngày càng tăng đang được thực hiện bằng các loại tiền tệ khác như đồng dirham của UAE.
Nga - Ấn Độ cũng đã thảo luận về việc tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại bằng đồng nội tệ nhưng các hướng dẫn chưa được chính thức hóa.
Một quan chức chính phủ Ấn Độ khác tham gia vào các cuộc thảo luận cho biết, Nga không thoải mái khi giữ đồng rupee và muốn được thanh toán bằng đồng nhân dân tệ của Trung Quốc hoặc các loại tiền tệ khác.
"Chúng tôi không muốn thúc đẩy việc thanh toán bằng đồng rupee nữa, cơ chế đó không hoạt động. Ấn Độ đã cố gắng mọi cách có thể để thực hiện việc này nhưng không hiệu quả" - nguồn tin thứ 3 hiểu rõ về tiến trình tiết lộ.
Kể từ khi xung đột Nga - Ukraina nổ ra ngày 24.2.2022 đến ngày 5.4.2023, nhập khẩu của Ấn Độ từ Nga đã tăng lên 51,3 tỉ USD, tăng vọt so với mức 10,6 tỉ USD trong cùng kỳ năm trước, theo một quan chức chính phủ Ấn Độ khác.
Dầu giảm giá chiếm phần lớn trong nhập khẩu của Ấn Độ, tăng gấp 12 lần trong giai đoạn này. Quan chức này cho biết, xuất khẩu từ Ấn Độ trong cùng kì giảm nhẹ xuống 3,43 tỉ USD so với 3,61 tỉ USD trong năm trước.
Một quan chức khác cho biết, cả Nga và Ấn Độ đã bắt đầu tìm kiếm các giải pháp thay thế sau khi cơ chế thanh toán bằng đồng rupee không hiệu quả. Quan chức này không thông tin chi tiết về giải pháp thay thế.
Các nguồn tin cho biết, thương mại Ấn Độ với Nga vẫn tiếp tục bất chấp các lệnh trừng phạt và vấn đề về thanh toán.
"Ngay lúc này, chúng tôi đang thực hiện một số khoản thanh toán bằng dirham và một số loại tiền tệ khác nhưng phần lớn vẫn bằng đồng USD. Việc thanh toán đang diễn ra theo những cách khác nhau, trong đó có các quốc gia bên thứ ba" - một quan chức chính phủ nói.
Các thương nhân Ấn Độ cũng đang giải quyết một số khoản thanh toán thương mại bên ngoài Nga, các quan chức tiết lộ.
Không có lệnh cấm giao dịch với các quốc gia khác qua SWIFT. Vì vậy, các khoản thanh toán đang được thực hiện cho một quốc gia thứ ba, một quan chức nói. Về việc liệu tiền có được chuyển qua Trung Quốc hay không, quan chức này xác nhận: "Có, bao gồm cả Trung Quốc".