Ngày 25.10, phát biểu tại Tuần lễ Năng lượng Quốc tế Singapore lần thứ 15, Giám đốc Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) - ông Fatih Birol - thừa nhận, thế giới đang ở trong cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu thực sự đầu tiên.
Việc thắt chặt đối với khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) trên toàn thế giới và các nhà sản xuất dầu lớn cắt giảm nguồn cung đã đẩy thế giới vào "cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu thực sự đầu tiên" - Reuters dẫn lời ông Birol phát biểu.
Nhập khẩu LNG gia tăng sang Châu Âu trong bối cảnh khủng hoảng Ukraina và sự phục hồi tiềm năng về nhu cầu sử dụng nhiên liệu của Trung Quốc sẽ thắt chặt thị trường khi chỉ có 20 tỉ mét khối công suất LNG mới sẽ được tung ra thị trường vào năm tới - ông Birol cảnh báo.
Đồng thời, quyết định gần đây của Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) và các đồng minh của tổ chức này, được gọi là OPEC+, cắt giảm sản lượng 2 triệu thùng/ngày là một quyết định "rủi ro", bởi IEA nhận định nhu cầu dầu trên toàn cầu sẽ tăng tới mốc gần 2 triệu thùng/ngày trong năm nay.
"Quyết định nói trên đặc biệt rủi ro khi một số nền kinh tế trên toàn thế giới đang trên bờ vực suy thoái, nếu chúng ta đang nói về suy thoái toàn cầu... Tôi thấy quyết định này thực sự đáng tiếc" - ông Birol nói.
Giá nhiên liệu toàn cầu tăng vọt - bao gồm giá dầu, giá khí đốt và than đá - đang tác động đến người tiêu dùng trong khi họ đồng thời phải đối phó với lạm phát thực phẩm và dịch vụ gia tăng. Giá cao và khả năng phân phối năng lượng có thể gây nguy hiểm cho người tiêu dùng Châu Âu khi họ chuẩn bị bước vào mùa đông Bắc bán cầu.
Châu Âu có thể vượt qua mùa đông này, mặc dù có phần khó khăn, nếu thời tiết vẫn ôn hòa, theo ông Birol. Tuy nhiên, nếu thời tiết cực kỳ lạnh giá và kéo dài, cộng thêm những sự cố bất ngờ như vụ nổ đường ống Nord Stream, thì Châu Âu sẽ phải trải qua mùa đông này với những hậu quả đau đớn về kinh tế và xã hội.
Đối với dầu thô, lượng tiêu thụ dự kiến sẽ tăng 1,7 triệu thùng/ngày vào năm 2023, vì vậy thế giới sẽ vẫn cần dầu của Nga để đáp ứng nhu cầu, Giám đốc IEA nhấn mạnh.
Các quốc gia G7 đã đề xuất một cơ chế giá trần cho phép các quốc gia mới nổi mua dầu của Nga nhưng với giá thấp hơn để giới hạn doanh thu của Mátxcơva. Ông Birol cho biết, kế hoạch này vẫn còn nhiều chi tiết cần hoàn thiện.
Một quan chức Bộ Tài chính Mỹ nói với Reuters, không có gì vô lý khi tin rằng, có tới 80% đến 90% lượng dầu của Nga sẽ tiếp tục được bán ngoài cơ chế giá trần.
"Tôi nghĩ điều này là tốt vì thế giới vẫn cần dầu Nga chảy vào thị trường trong lúc này. 80% - 90% là mức tốt và đáng khích lệ để đáp ứng nhu cầu" - Giám đốc IEA thừa nhận.
Mặc dù vẫn còn một lượng lớn dự trữ dầu chiến lược có thể được khai thác khi nguồn cung bị gián đoạn, nhưng một đợt xả kho khác hiện không nằm trong chương trình nghị sự, ông Birol nói thêm.
Theo Giám đốc IEA, cuộc khủng hoảng năng lượng có thể là một bước ngoặt để tăng tốc các nguồn năng lượng sạch, đồng thời hình thành một hệ thống năng lượng bền vững và đảm bảo.
Ông Birol cho hay, an ninh năng lượng là động lực số một của quá trình chuyển đổi năng lượng, khi các quốc gia coi công nghệ năng lượng và năng lượng tái tạo là một giải pháp.
IEA đã điều chỉnh tăng dự báo tăng trưởng công suất năng lượng tái tạo năm 2022 lên mức tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái từ mức 8% trước đó, với gần 400 gigawatt năng lượng tái tạo được bổ sung trong năm nay.
Ông Birol cho hay, nhiều quốc gia ở Châu Âu và các nước khác đang đẩy nhanh việc lắp đặt năng lượng tái tạo bằng cách cắt giảm các quy trình cấp phép để thay thế khí đốt của Nga.