Đánh giá tình hình

7h30 tối giờ ET (giờ miền đông Mỹ) ngày 7.1, thông báo chính thức được đưa ra: Iran đã phóng hơn một chục tên lửa đạn đạo chống lại lực lượng quân đội và liên minh Mỹ ở Iraq. Đêm căng thẳng ở Phòng Tình huống tại Nhà Trắng diễn ra ngay từ phút đó.

Chỉ 5 ngày sau khi giết nhà lãnh đạo quân sự hàng đầu của Iran, tướng Qasem Soleimani, trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ở Baghdad, đó là thời điểm mà chính quyền Tổng thống Donald Trump đã chuẩn bị - một cuộc tấn công trả đũa trực tiếp từ Iran.

Ngay trước 7h30, Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mark Milley và Ngoại trưởng Pompeo được điều đến Nhà Trắng trong vòng vài phút.

Ngay sau đó, một nhóm các quan chức cao cấp khác tập trung tại Phòng Tình huống, gồm Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O'Brien, quyền Giám đốc Tình báo Quốc gia Joseph Maguire và quyền Chánh văn phòng Mick Mulvaney. Cố vấn Nhà Trắng Pat Cippolone và thư ký báo chí Stephanie Grisham đã có mặt ở đó từ trước, trong khi Giám đốc CIA Gina Haspel tham gia họp từ xa.

Mục tiêu đầu tiên là xác định liệu có người Mỹ nào đã chết trong cuộc tấn công hay không. Một thượng nghị sĩ đã nói chuyện với Tổng thống Trump cho CNN biết, Tổng thống dường như sẵn sàng tấn công các cơ sở của Iran nếu chỉ cần một người Mỹ bị thương. Mặc dù phải mất nhiều thời gian để xác nhận, nhưng bằng chứng ban đầu cho thấy không có trường hợp lực lượng Mỹ nào thiệt mạng.

Ngạc nhiên là một trong những phản ứng ban đầu ở Phòng Tình huống khi biết Iran đã bắn rất ít tên lửa trong kho vũ khí hàng nghìn quả của mình. Điều đó làm bầu không khí dịu lại, bởi thực tế này trùng với quan điểm ban đầu của nhiều quan chức là Iran có xu hướng gửi đi thông điệp hơn là giết người Mỹ.

Phát biểu của Tổng thống Donald Trump

Trong vài giờ sau cuộc tấn công, Tổng thống Donald Trump đã nói rõ rằng ông muốn có bài phát biểu trước toàn thể người dân và bắt đầu phác thảo nội dung. Khi ông Trump và các cố vấn tiếp tục gặp nhau trong Phòng Tình huống, các trợ lý bắt đầu lên kế hoạch khẩn cấp cho bài phát biểu của ông Trump.

Ngay sau cuộc tấn công, trợ lý Nhà Trắng và là con rể của Tổng thống, Jared Kushner là một trong số những người thúc giục ông Trump phát biểu ngay, nhưng cuối cùng bài phát biểu đã bị hoãn lại.

Trong khi đó tại Điện Capitol, các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa được cập nhật liên tục từ Nhà Trắng, bao gồm Lãnh đạo đa số Thượng viện Mitch McConnell và Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, Thượng nghị sĩ James Inhofe.

Khoảng 9 giờ tối, ông Trump bắt đầu gọi điện cho một số nhà lập pháp của Đảng Cộng hòa, bao gồm ông Inhofe, người trước đó đã nói với báo giới rằng "Tổng thống đang trong tâm trạng rất, rất tích cực và sẵn sàng đàm phán với Iran".

Trong cuộc điện thoại, Inhofe đồng ý với ông Donald Trump đây là cơ hội để bắt đầu đàm phán.

Lúc 9h45, Tổng thống Trump phá tan im lặng về việc Iran tấn công Mỹ và viết trên Twitter: "Tất cả đều ổn! Tên lửa được phóng từ Iran vào hai căn cứ quân sự ở Iraq. Đang đánh giá thương vong và thiệt hại. Cho đến nay mọi việc đều ổn. Chúng ta có quân đội mạnh nhất và được trang bị tốt nhất ở bất cứ đâu trên thế giới, cho đến nay! Tôi sẽ đưa ra tuyên bố vào sáng mai".

Iran

Bắt đầu từ tối 7.1 đến sáng 8.1, Iran đã bắt đầu liên lạc với chính quyền Mỹ thông qua ít nhất ba kênh, bao gồm Thụy Sĩ và các quốc gia khác, theo một quan chức chính quyền cấp cao. 

Thông điệp từ Iran rất rõ ràng: Đây sẽ là phản ứng đáp trả duy nhất của họ. Bây giờ họ sẽ chờ xem Mỹ sẽ làm gì.

Đến khoảng 1 giờ sáng giờ ET ngày 8.1, những đánh giá từ hiện trường xác nhận không có thương vong nào của Mỹ. Trắng đêm không ngủ tại Nhà Trắng, đội ngũ an ninh quốc gia đưa ra các lựa chọn phản ứng cùng nhau, bao gồm cả kế hoạch trừng phạt Iran.

Đến sáng sớm ngày 8.1, các nhóm đã gặp lại Tổng thống và đó là khi ông Donald Trump đưa ra quyết định cuối cùng rằng phản ứng của Mỹ sẽ là các biện pháp trừng phạt.

"Họ đã lùi lại, bây giờ chúng ta cũng lùi lại một chút" - một quan chức cao cấp nói.

Tổng thống Donald Trump sau đó bắt đầu chỉnh sửa lại bài phát biểu cùng một số cố vấn an ninh quốc gia khác bao gồm ông Esper, Pompeo và Milley. 

Kế hoạch ban đầu là Tổng thống phát biểu từ Nhà Trắng vào 11h ET ngày 8.1, nhưng bài phát biểu bị lùi lại gần nửa tiếng do ông Donald Trump tiếp tục cân nhắc chỉnh sửa.