Chính quyền Tổng thống Joe Biden ủng hộ từ bỏ quyền sở hữu trí tuệ với vaccine COVID-19 với thông báo hôm 5.3 của Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai.
Quyết định này được đưa ra sau hơn một tháng thảo luận nội bộ. Riêng đại diện thương mại Mỹ đã tổ chức hơn 20 cuộc họp với các bên liên quan, trong đó có các nhà sản xuất dược phẩm.
AP nhận định, động thái này nhằm thúc đẩy cam kết của chính quyền ông Biden về vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ.
"Đây là một cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu và tình hình khác thường của đại dịch COVID-19 kêu gọi các biện pháp đặc biệt” - bà Katherine Tai nói.
Ông Biden đặt mục tiêu tiêm ít nhất một liều vaccine cho 70% người Mỹ trưởng thành trước 4.7. Cho tới nay, hơn 56% người Mỹ trưởng thành đã được tiêm ít nhất một liều vaccine COVID-19 và gần 105 triệu người được tiêm chủng đầy đủ.
Tuy nhiên gần đây, nhu cầu vaccine COVID-19 ở Mỹ đã giảm rõ rệt trên phạm vi toàn quốc với một số tiểu bang có hơn một nửa số liều vaccine phân bổ không theo thứ tự. Tuần trước, Mỹ dùng liều đầu tiên với tốc độ khoảng 965.000 mỗi ngày - một nửa so với tỉ lệ của 3 tuần trước đó. Dù vậy, theo đánh giá của hãng tin Mỹ, tốc độ tiêm chủng hiện tại của Mỹ vẫn gần gấp đôi so với mức cần thiết để đạt mục tiêu mà tổng thống Đảng Dân chủ đặt ra.
Reuters cho biết, sau công bố tuần trước của Mỹ về ủng hộ từ bỏ bằng sáng chế với vaccine COVID-19, tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) gọi đó là "thời khắc vĩ đại trong cuộc chiến chống COVID-19". Ông Tedros Adhanom Ghebreyesus cũng cho rằng điều này phản ánh "sự lãnh đạo sáng suốt và đạo đức của Mỹ".
Trong khi đó, Liên minh Châu Âu (EU) cho rằng chìa khóa để chấm dứt đại dịch COVID-19 là chế tạo và chia sẻ vaccine nhanh hơn.
Đức, quê hương của BioNTech - công ty sở hữu bằng sáng chế vaccine COVID-19 phát triển cùng với Pfizer của Mỹ, phản đối việc từ bỏ bằng sáng chế trong khi Italia ủng hộ, các quan chức EU tiết lộ.
Các chuyên gia nhận định, việc từ bỏ quyền sáng chế có thể mất nhiều năm để thương lượng và sẽ không giải quyết được ngay nhu cầu cấp bách là phải sản xuất nhanh nhiều liều vaccine.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng lưu ý, vấn đề chia sẻ bằng sáng chế không phải là vấn đề có thể đạt được ngay.
Một số quan chức EU cho rằng, có thể cần tới 2 năm để thống nhất về vấn đề từ bỏ quyền sở hữu trí tuệ vaccine COVID-19 trong Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Tại Mỹ, Moderna từ bỏ bằng độc quyền sáng chế với vaccine mARN của hãng từ tháng 10 năm ngoái nhưng chưa có bất cứ công ty nào thông báo sẽ sao chép vaccine này, theo Reuters.
Trong bối cảnh đại dịch diễn biến với nguy cơ cao có thêm các biến thể SARS-CoV-2 mới nguy hiểm xuất hiện, ngành dược phẩm nhận định, cách tiếp cận hợp lý nhất là khắc phục các nút thắt sản xuất hiện có và bán hoặc tặng vaccine cho các quốc gia trên thế giới. Một số quốc gia EU và cơ quan chia sẻ quan điểm này.