Khi Ukraina gặp khó khăn trong việc vận chuyển ngũ cốc do xung đột, EU đã mở cửa cho nhập khẩu ngũ cốc miễn thuế từ Ukraina dẫn tới hậu quả không lường được là giá nông sản ở một số quốc gia Đông Âu là thành viên của EU giảm mạnh.
Trước những lo ngại của 5 quốc gia thành viên rằng làn sóng nhập khẩu nông sản giá rẻ, miễn thuế từ Ukraina đang gây tổn hại cho nông dân trong nước, EU đưa ra lệnh cấm có hiệu lực từ tháng 5 tới ngày 15.9, áp dụng với lúa mì, ngô, hạt cải dầu và hạt hướng dương của Ukraina xuất sang Bulgaria, Hungary, Ba Lan, Romania và Slovakia.
Trong thỏa thuận nhằm bảo vệ những quốc gia thành viên kể trên, EU cho phép một số loại ngũ cốc Ukraina được vận chuyển qua các quốc gia này nhưng không được bán ở đây. Tuy vậy, theo quyết định của Brussels, thỏa thuận trên hết hạn ngày 15.9 khơi gợi lại vấn đề đe dọa sự đoàn kết của EU trong việc hỗ trợ Ukraina.
Bộ trưởng Nông nghiệp Hungary Istvan Nagy công bố lệnh cấm mở rộng sáng 16.9 áp dụng với nhiều mặt hàng nông sản Ukraina hơn và nhấn mạnh “chúng tôi sẽ bảo vệ lợi ích của nông dân”.
Hungary áp đặt lệnh cấm nhập khẩu với 24 sản phẩm nông nghiệp của Ukraina, bao gồm ngũ cốc, rau, một số sản phẩm thịt và mật ong, theo quyết định của chính phủ công bố ngày 15.9.
Ba Lan và Slovakia cũng đã công bố lệnh cấm ngay ngày 15.9. "Lệnh cấm bao gồm 4 loại ngũ cốc, nhưng cũng theo yêu cầu của tôi, theo yêu cầu của nông dân, lệnh cấm được mở rộng để áp dụng với những bữa ăn làm từ ngô, lúa mì, hạt cải dầu, để những sản phẩm này cũng không ảnh hưởng đến thị trường Ba Lan" - Bộ trưởng Nông nghiệp Ba Lan Robert Telus cho hay.
Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ gia hạn lệnh cấm này bất chấp sự bất đồng của họ, bất chấp sự bất đồng của Ủy ban châu Âu. Chúng tôi sẽ làm điều đó vì đó là lợi ích của người nông dân Ba Lan”.
Bộ trưởng Nông nghiệp Slovakia cũng công bố lệnh cấm ngũ cốc của nước này.
Cả ba lệnh cấm của Ba Lan, Hungary, Slovakia chỉ áp dụng với hàng nhập khẩu vào trong nước và không ảnh hưởng đến việc vận chuyển sang các thị trường khác. “Miễn là Ukraina có thể chứng nhận rằng ngũ cốc sẽ được vận chuyển đến quốc gia đích bằng xe tải và tàu hỏa thì lệnh cấm sử dụng trong nước sẽ không thực sự ảnh hưởng đến khả năng xuất khẩu của Ukraina ra nước ngoài” - ông Terry Reilly - chiến lược gia nông nghiệp cấp cao của Marex - nhận định.
Không rõ Ukraina đã cam kết hạn chế xuất khẩu bao nhiêu hoặc các lệnh cấm mới sẽ tác động như thế nào đến dòng sản phẩm từ Ukraina.
Tuy nhiên, Reuters chỉ ra, lệnh cấm này nêu bật sự chia rẽ trong EU về tác động của xung đột ở Ukraina với nền kinh tế của các quốc gia thành viên vốn có các hoạt động vận động hành lang nông nghiệp mạnh mẽ.