Nghiên cứu mới của các nhà khoa học từ Trường Y khoa Keck, Đại học Nam California (USC) cho thấy, việc tạm thời ức chế hệ thống miễn dịch của cơ thể trong giai đoạn đầu của COVID-19 có thể giúp bệnh nhân tránh được các triệu chứng nghiêm trọng.
Nghiên cứu đăng trên Tạp chí Virus học Y khoa cho thấy sự tương tác giữa hai tuyến phòng thủ chính của cơ thể có thể khiến hệ thống miễn dịch bị suy giảm quá mức ở một số bệnh nhân.
Tuyến phòng thủ đầu tiên của cơ thể - phản ứng miễn dịch bẩm sinh - bắt đầu hoạt động ngay sau khi bị nhiễm bệnh, giống như một binh chủng theo sát kẻ xâm lược nước ngoài, tiêu diệt virus và bất kỳ tế bào nào mà nó gây tổn thương.
Tuyến phòng thủ thứ hai - phản ứng miễn dịch thích nghi - sẽ khởi động trong vài ngày sau đó nếu vẫn còn virus, sử dụng những gì nó đã biết về virus để huy động một loạt các lực lượng đặc biệt như tế bào T và tế bào B.
Sử dụng "mô hình giới hạn tế bào đích" - một mô hình toán học phổ biến được phát triển để hiểu được động lực của nhiễm virus, các nhà nghiên cứu tại Khoa Vi sinh và Miễn dịch Phân tử đã phân tích phản ứng miễn dịch của cơ thể với COVID-19 và so sánh nó với quá trình của bệnh cúm mùa thông thường.
Các chuyên gia lưu ý rằng với virus cúm thông thường, ngay sau khi bị lây nhiễm, hệ thống miễn dịch bẩm sinh bắt đầu hoạt động, tiêu hủy truyền nhiễm và tế bào đích - các tế bào bị tổn thương bởi virus. Như vậy, hệ thống miễn dịch bẩm sinh sẽ ngăn chặn sự lây lan tiếp theo của virus và loại bỏ virus ra khỏi cơ thể. Nếu vẫn còn viêm nhiễm thì sau một thời gian hệ miễn dịch thích nghi được kích hoạt.
Nhưng COVID-19 lại nhắm vào các tế bào bề mặt trong toàn bộ hệ hô hấp, kể cả phổi, và thường có thời gian ủ bệnh trung bình từ 6 ngày, đồng thời tiến triển bệnh chậm hơn nhiều. Mô hình nghiên cứu cho thấy hệ miễn dịch thích nghi được kích hoạt sớm, có thể khởi động ngay cả trước khi tất cả các tế bào đích thuộc đường hô hấp trên bị phá huỷ. Điều đó khiến khả năng miễn dịch bẩm sinh không kịp đối phó, dẫn đến tình trạng quá tải của hệ thống miễn dịch.
"Điều nguy hiểm là, hoạt động kéo dài hơn của virus có thể kích hoạt phản ứng thái quá trong hệ thống miễn dịch, được gọi là cơn bão cytokine - sẽ giết chết các tế bào khỏe lành và gây tổn thương mô" - chuyên gia Weiming Yuan, một trong các tác giả nghiên cứu giải thích.
Theo các nhà nghiên cứu, sự tương tác của miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch thích ứng tạm thời làm giảm virus trong cơ thể, dẫn đến tình trạng cải thiện ngắn hạn ở bệnh nhân. Điều đó có thể giải thích vì sao một số bệnh nhân COVID-19 trải qua 2 đợt bệnh, đỡ sau đợt 1 và nặng lên từ đợt 2.
"Nếu cơ thể chưa hoàn toàn loại bỏ được virus và phục hồi các tế bào đích, thì lây nhiễm có thể lại tấn công và đạt đến đỉnh điểm khác" - đồng tác giả Sean Du cho hay.
Kết quả đáng chú ý nhất của nghiên cứu là đề xuất phương pháp điều trị mới nhằm ngăn chặn sự tương tác giữa hai phản ứng miễn dịch.
"Dựa trên kết quả của mô hình toán học, chúng tôi đã đề xuất ý tưởng rằng sử dụng một loại thuốc ức chế miễn dịch thích hợp trong thời gian sớm và ngắn có thể cải thiện tình trạng của bệnh nhân" - ông Sean Du nói.
"Với tác nhân ức chế phù hợp, chúng ta có thể trì hoãn phản ứng miễn dịch thích nghi và ngăn chặn nó can thiệp vào phản ứng miễn dịch bẩm sinh, cho phép loại bỏ virus và các tế bào bị nhiễm bệnh nhanh hơn" - chuyên gia Sean Du kết luận.
Các nghiên cứu nhỏ ở Trung Quốc, bao gồm một bệnh nhân COVID-19 gần đây và một bệnh nhân SARS năm 2003 cho thấy những bệnh nhân dùng thuốc ức chế miễn dịch như corticosteroid có kết quả tốt hơn so với những người không dùng.
Các nhà nghiên cứu cho biết có thể tiến hành bước tiếp theo là thực hiện các phép đo hàng ngày về tải lượng virus và các dấu ấn sinh học khác ở bệnh nhân COVID-19, để xem liệu dữ liệu có xác nhận mô hình toán học nói trên hay không. Nhiều nghiên cứu tiền lâm sàng bao gồm các thí nghiệm trên mô hình động vật cũng sẽ cần thiết để chứng minh hiệu quả của điều trị ức chế miễn dịch sớm.