Tại vành đai tiểu hành tinh giữa sao Hỏa và sao Mộc phát hiện 2 vật thể dường như có nguồn gốc bên ngoài sao Hải Vương, nhóm khoa học do chuyên gia Sunao Hasegawa của cơ quan vũ trụ Nhật Bản JAXA nêu trong báo cáo tuần này trên tạp chí The Astrophysical Journal Letters.
Phát hiện này có thể là một trong những khám phá một ngày nào đó sẽ cung cấp bằng chứng trực tiếp về sự hỗn loạn đã tồn tại ở Hệ Mặt trời sơ khai.
Nhà khoa học hành tinh Hal Levison tại Viện Nghiên cứu Tây Nam ở Colorado, Mỹ - người không tham gia nghiên cứu - cho biết: “Nếu đúng thì đó sẽ là một vấn đề lớn".
Vùng lân cận sao của Trái đất ngày nay khá ổn định. Nhưng 4 tỉ năm trước, sự hỗn loạn ngự trị khi quỹ đạo của sao Mộc và các hành tinh khổng lồ khác ngoài sao Mộc có thể đã dịch chuyển. Lực hấp dẫn từ vũ điệu của những hành tinh này có thể đã đẩy các mảnh đá và băng ra nhiều nơi. Một số thiên thể đó có khả năng đã định cư trong khoảng trống vũ trụ giữa sao Hỏa và sao Mộc và trở thành vành đai tiểu hành tinh.
Hai thiên thể mà các nhà khoa học đề cập trong nghiên cứu mới là 203 Pompeja và 269 Justitia. Chúng nằm trong vành đai tiểu hành tinh với quỹ đạo ở vị trí khoảng 2,7 và 2,6 lần khoảng cách của Trái đất với Mặt trời.
Tiểu hành tinh 203 Pompeja rộng khoảng 113km và dường như là cấu trúc nguyên vẹn trong khi 269 Justitia khoảng 56km và dường như là mảnh vỡ từ một va chạm trước đó. Cả hai tiểu hành tinh đều có quỹ đạo tròn ổn định cho thấy có khả năng chúng đã tồn tại trong không gian này từ lâu.
Đáng chú ý, 2 tiểu hành tinh cũng có màu sắc khác thường. Các vật thể ở vòng trong Hệ Mặt trời có xu hướng phản xạ nhiều ánh sáng xanh hơn vì không có vật chất hữu cơ - những thứ như carbon và mêtan - trong khi các vật thể ở vòng ngoài Hệ Mặt trời có màu đỏ vì chứa nhiều chất hữu cơ.
Hai tiểu hành tinh này có màu cực kỳ đỏ, đỏ hơn bất cứ thiên thể nào khác trong vành đai tiểu hành tinh. Dù từng có những gợi ý về các tiểu hành tinh màu đỏ khác, nhưng hai tiểu hành tinh 203 Pompeja và 269 Justitia dường như đặc biệt hơn.
Phát hiện này, nếu đúng, sẽ cung cấp bằng chứng cho sự di cư hành tinh trong Hệ Mặt trời sơ khai, đặc biệt là ủng hộ một ý tưởng mang tên Mô hình Nice, với sao Thổ, sao Thiên Vương và sao Hải Vương đều di chuyển hướng ra ngoài và sao Mộc hướng vào trong một chút, trong vài trăm triệu năm. Sự di chuyển của các hành tinh theo mô hình này sẽ làm xáo trộn các tiểu hành tinh chứa đầy chất hữu cơ còn sót lại từ quá trình hình thành các hành tinh, khiến chúng bay xung quanh Hệ Mặt trời.
Hầu hết những thiên thể còn sót lại ngày nay được gọi là thiên thể bên ngoài sao Hải Vương và quỹ đạo nằm trong vành đai Kuiper ngoài sao Hải Vương. Nhiều thiên thể màu đỏ như Arrokoth từng được sứ mệnh New Horizons của NASA chụp cận cảnh năm 2019. Hai tiểu hành tinh 203 Pompeja và 269 Justitia đều có vẻ phù hợp với những thiên thể này.
Để thực sự xác nhận nguồn gốc của tiểu hành tinh 203 Pompeja và 269 Justitia, một tàu vũ trụ có thể sẽ tiếp cận chúng. “Bạn có thể bay ngang qua một trong những tiểu hành tinh kỳ lạ này và một tiểu hành tinh điển hình hơn để so sánh. Đó sẽ là một sứ mệnh tàu vũ trụ thực sự hấp dẫn" - Tiến sĩ Josh Emery, nhà khoa học hành tinh từ Đại học Northern Arizona University, Mỹ, người không tham gia nghiên cứu, nhận định.