Bruce Riedel là chuyên gia cao cấp về chính sách đối ngoại của Trung tâm Chính sách Trung Đông, Trung tâm Bảo mật, Chiến lược và Công nghệ, Giám đốc Dự án Tình báo, Viện nghiên cứu Brookings của Mỹ. Ông từng là cố vấn cấp cao về Nam Á và Trung Đông cho 4 vị tổng thống Mỹ trong ban tham mưu của Hội đồng An ninh Quốc gia tại Nhà Trắng.

Hồi ức của ông về ngày 11.9.2001 đã được đăng tải trên website của Viện Brookings.

Nước Mỹ bị tấn công

"Tôi đang ở trong Phòng Tình huống của Nhà Trắng vào ngày 11.9.2001 khi chiếc máy bay thứ hai lao vào Trung tâm Thương mại Thế giới và Mỹ biết rằng đất nước đang bị tấn công. Cộng đồng tình báo đã cảnh báo trong nhiều tháng về một cuộc tấn công vào Mỹ của al-Qaeda. Pakistan - nơi tốt nhất để biết nhiều nhất về bất kỳ âm mưu hoặc tin đồn về một âm mưu - đã không có thông tin.

Vào thời điểm đó, tôi là trợ lý đặc biệt của tổng thống, phụ trách khu vực Cận Đông và Bắc Phi trong Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC). Cố vấn An ninh Quốc gia Condoleezza Rice đã đề nghị tôi ở lại NSC sau khi phục vụ bốn năm trong chính quyền Bill Clinton.

Thứ bảy trước khi xảy ra vụ tấn công 11.9, vợ tôi Elizabeth và tôi đã tổ chức một bữa tiệc để kỷ niệm ngày cưới. Có nhiều đại sứ nước ngoài đến dự khiến nhà hàng phải mở thêm tầng hai cho toàn bộ vệ sĩ. Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) George Tenet và Đại sứ Saudi Arabia Bandar bin Sultan đã cùng nhau đi ăn tối sau bữa tiệc để thảo luận về mối đe dọa al-Qaeda.

Chúng tôi đã nhận được một lượng lớn báo cáo từ CIA rằng một cuộc tấn công sắp xảy ra. Bản tóm tắt hàng ngày của tổng thống ngày 6.8 cho biết nhóm này quyết tâm tấn công vào bên trong nước Mỹ. Trong khi thời gian và mục tiêu chính xác không được xác định, một số báo cáo cho thấy ý định cướp máy bay. Giám đốc CIA Tenet đã liên tục cảnh báo về một cuộc tấn công sắp xảy ra.

Vào Chủ nhật ngày 9.9, Ahmed Shah Massoud - thủ lĩnh của người Afghanistan chống lại al-Qaeda và Taliban - đã bị hai tay súng al-Qaeda ám sát ngay tại đại bản doanh.

Đến thứ Hai ngày 10.9, chúng tôi được biết rằng cái chết của Massoud là sự báo trước một cuộc tấn công lớn của Taliban nhằm tiêu diệt lực lượng của Massoud với sự hỗ trợ của người bảo trợ Taliban là Pakistan. Mục tiêu là đánh chiếm phần cuối cùng còn lại của Afghanistan không nằm trong sự kiểm soát của Taliban. Giết Massoud là món quà của Osama bin Laden cho Taliban vì đã để hắn hoạt động ở Afghanistan với tư cách là một nhà nước trong một nhà nước.

Pakistan có sự hiện diện đáng kể ở Afghanistan cùng với Taliban. Hàng trăm binh sĩ Pakistan đã cung cấp kiến ​​thức chuyên môn và lời khuyên cho nhóm, nhóm này đã nhận tất cả dầu và khí đốt từ quân đội Pakistan, trong khi cơ quan Tình báo liên dịch vụ (ISI) của quân đội chia sẻ thông tin với Taliban. Do Taliban sở hữu cơ sở hạ tầng al-Qaeda cũng khá lớn, Pakistan có quyền truy cập liên tục vào các hoạt động của bọn khủng bố.

Vào sáng thứ Ba ngày 11.9.2001, trợ lý đặc biệt Kathy Cooper của tôi đã nói với tôi ngay trước cuộc họp nhân viên cấp cao của NSC vào buổi sáng rằng, một chiếc máy bay đã đâm vào Trung tâm Thương mại Thế giới ở New York, nhưng chúng tôi chưa biết đó là máy bay chở khách.

Ngay trước 9h sáng, tôi đã ngồi trong Phòng Tình huống bên cạnh Condoleezza Rice. Năm phút sau, sĩ quan trực ban cấp cao mở cửa và thì thầm vào tai bà Rice rằng, một chiếc máy bay khác đã đâm vào tòa tháp, "Nước Mỹ đang bị tấn công".

Trong vòng 10 phút, Cơ quan Mật vụ đã sơ tán khu phức hợp Nhà Trắng, điều mà chúng tôi chưa bao giờ diễn tập hoặc tưởng tượng trước đây trong tám năm tôi làm việc ở đó.

Thay đổi nước Mỹ

Điều lạ lùng là Tổng giám đốc của ISI đã đến thăm Washington vào ngày 11.9. Ông đã không đưa ra cảnh báo nào về một cuộc tấn công vào Mỹ hoặc cảm thấy rằng Taliban đang âm mưu tiến hành tấn công trong những ngày trước đó.

Sau khi sơ tán, chúng tôi không được phép quay lại khu nhà để lấy xe, vì vậy tôi đi bộ về nhà ở Alexandria ngang qua Lầu Năm Góc đang bốc cháy. Ở nhà, tôi nhận được điện thoại của Hoàng tử Bandar, người đang rất lo lắng vì bị Riyadh dồn dập tra hỏi. Tôi nói với anh ta, chúng tôi đã xác nhận gần như ngay lập tức rằng al-Qaeda phải chịu trách nhiệm và phần lớn những kẻ không tặc là người Saudi Arabia.

Ngày hôm sau, trở lại văn phòng, chúng tôi bắt đầu lập kế hoạch xâm lược Afghanistan. Giám đốc tình báo Pakistan được thông báo rằng họ phải ngay lập tức cắt đứt mọi quan hệ với Taliban.

Vụ khủng bố ngày 11.9 đã làm thay đổi chính sách đối ngoại của Mỹ và các thể chế tạo ra nó, hơn bất kỳ sự kiện nào kể từ Thế chiến thứ hai. Các cơ quan hoàn toàn mới đã được thành lập, như Bộ An ninh Nội địa và Trung tâm Chống Khủng bố Quốc gia. Sau đó là hai cuộc chiến tranh nước ngoài ở Afghanistan và Iraq. Một số sai lầm lớn đã mắc phải - như sử dụng tra tấn và xâm lược Iraq - nhưng al-Qaeda đã bị ngăn chặn khỏi một cuộc tấn công thành công khác ở Mỹ cho đến tháng 12.2019, khi một học viên Không quân Saudi Arabia do al-Qaeda tuyển mộ đã giết chết ba người tại Căn cứ Không quân Hải quân Pensacola ở Florida.

Tháng 1.2002, tôi rời Nhà Trắng để theo học tại Đại học Quốc phòng Hoàng gia ở London. Ủy ban 11.9 chưa bao giờ yêu cầu tôi làm chứng về các sự kiện trong Nhà Trắng trước và trong ngày 11.9. Nếu làm chứng, tôi đã nhấn mạnh nhu cầu chia sẻ thông tin liên tục giữa các cơ quan, điều này chỉ có thể xảy ra với sự lãnh đạo trực tiếp cao nhất của Nhà Trắng".