Reuters dẫn lời các quan chức thực thi pháp luật hiện tại và trước đây cho biết, cuộc bao vây Điện Capitol, nơi đặt trụ sở của cả Thượng viện và Hạ viện Mỹ, là một trong những lỗ hổng an ninh nghiêm trọng nhất trong lịch sử Mỹ gần đây, biến một trong những biểu tượng dễ nhận biết nhất của quyền lực Mỹ thành địa điểm bạo lực chính trị.
Trong khi các sự kiện như lễ nhậm chức tổng thống được nhiều cơ quan an ninh lên kế hoạch chi tiết, thì phiên họp chung của Quốc hội kiểm phiếu đại cử tri để xác nhận kết quả bầu cử tổng thống có kế hoạch ít hơn. Sự thất bại đó diễn ra bất chấp những dấu hiệu cảnh báo rõ ràng về khả năng xảy ra bạo lực của những người biểu tình.
Bên cạnh đó, hầu như an ninh ban đầu chỉ được xử lý hoàn toàn bởi Cảnh sát Điện Capitol, một lực lượng 2.000 thành viên dưới sự kiểm soát của Quốc hội và chuyên bảo vệ khu vực Capitol rộng 126 mẫu. Chính vì vậy, những lực lượng khác trong bộ máy an ninh hùng hậu của chính phủ liên bang đã không kịp tiếp ứng trong nhiều giờ sau khi những kẻ bạo loạn bao vây trụ sở Quốc hội.
Việc Quốc hội kiểm phiếu đại cử tri trong cuộc bầu cử tổng thống thông thường chỉ là một thủ tục. Nhưng lần này, hàng tuần trước khi diễn ra phiên họp đã có những cảnh báo rằng các cuộc biểu tình có thể trở thành bạo lực.
Theo một quan chức cấp cao, bất chấp những nguy hiểm đó, lực lượng Cảnh sát Capitol đã không yêu cầu trợ giúp trước để bảo vệ tòa nhà từ các cơ quan liên bang khác như Bộ An ninh Nội địa. Và quân tiếp viện của Lực lượng Vệ binh Quốc gia, được triệu tập bởi thị trưởng thành phố, đã không được huy động cho đến hơn một giờ sau khi những người biểu tình phá vỡ hàng rào đầu tiên.
Cảnh sát Capitol được đào tạo để ngăn những người biểu tình cách xa các bậc thềm ngoài trời bằng đá cẩm thạch của Điện Capitol, nhằm bảo vệ khu phức hợp như một tòa thành. Tuy nhiên, có quá nhiều cửa sổ và cửa ra vào trong khu phức hợp được xây dựng từ thế kỷ 19 nên rất khó để bảo vệ tất cả - Terrance Gainer, người từng là Cảnh sát trưởng Capitol, cho biết.
“Một khi không bảo vệ được các bậc thềm, họ sẽ mất luôn khả năng bảo vệ ở cửa ra vào và cửa sổ” - ông Gainer nói thêm.
Khi đám đông bạo động tràn vào bên trong Điện Capitol, họ tự do di chuyển qua các hội trường lịch sử - đu từ ban công, lục lọi trong văn phòng của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, và thậm chí ngồi vào chiếc ghế dành riêng cho chủ toạ Thượng viện.
Các nhà lập pháp Quốc hội đổ lỗi cho việc thiếu chuẩn bị an ninh. Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ bang Texas Vicente Gonzalez nói: “Tôi nghĩ rằng cảnh sát làm tốt công việc của mình, nhưng rõ ràng là không có đủ kế hoạch, bởi các cuộc biểu tình đã được cảnh báo từ lâu”.
Thông thường, các cơ quan thực thi pháp luật ở thủ đô Washington D.C dành hàng tuần hoặc hàng tháng để lên kế hoạch cho các cuộc biểu tình lớn, một cựu quan chức Bộ Tư pháp cho biết. Các quan chức từ hàng chục cơ quan, bao gồm cảnh sát địa phương, Cảnh sát Capitol, Cơ quan Mật vụ và Cảnh sát Công viên Liên bang, thường tập trung tại văn phòng Cục Điều tra Liên bang ở Washington D.C để phối hợp đối phó. Nhưng không rõ mức độ thực hiện kế hoạch này cho sự kiện ngày 6.1 ra sao.
Những thách thức trong việc bảo vệ Điện Capitol đã được thảo luận trong các báo cáo và các phiên điều trần trong nhiều năm. Năm 2013, ông Gainer cho biết đã đề xuất dựng một hàng rào, được gọi là Cổng Capitol, để ngăn chặn một cuộc tấn công hàng loạt như vậy. Nhưng hàng rào chưa bao giờ được xây dựng.
“Ý tưởng này đã bị đánh bại hoàn toàn, bởi vì các thành viên của Quốc hội muốn bảo vệ quyền tiếp cận của công chúng và không muốn trụ sở Quốc hội trông giống như một pháo đài” - ông Gainer cho hay.