Về chủ đề hội thảo, trong phát biểu khai mạc, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao Phạm Lan Dung cho biết, “thu hẹp vùng biển xám” hướng tới mục tiêu không gian biển trở nên minh bạch và hòa bình hơn. “Mở rộng vùng biển xanh” nhằm xác định những tiềm năng của biển và tương lai, thông qua việc thúc đẩy thực tiễn trong những lĩnh vực quan trọng như chuyển đổi xanh, các công nghệ, nghiên cứu và đầu tư liên quan đến năng lượng điện gió, chuyển đổi năng lượng biển…
Trong bài diễn văn chính tại phiên khai mạc, Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt cho rằng, so với 15 năm trước, tình hình Biển Đông ngày càng trở nên phức tạp hơn, nhiều “vùng xám” mới nảy sinh cần được làm sáng tỏ. Bên cạnh đó, Biển Đông vẫn là khu vực mang lại nhiều cơ hội hợp tác tiềm năng.
Trong bối cảnh đó, Thứ trưởng đánh giá cao việc lựa chọn chủ đề của hội thảo; nhấn mạnh rằng chỉ thông qua hợp tác, chúng ta mới có thể giúp Biển Đông chuyển màu sắc từ “xám” sang “xanh”, hướng tới hoà bình và phát triển bền vững. Để làm được điều đó, điều quan trọng là phải tôn trọng và tuân thủ luật biển quốc tế, được thể hiện trong Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
Hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 15 diễn ra trong hai ngày 25-26.10 với 8 phiên về các chủ đề đa dạng: (i) Biển Đông: Chặng đường 15 năm qua; (ii) Các nước lớn và Những trách nhiệm lớn: Hợp tác và cùng chung sống trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gia tăng?; (iii) Cách tiếp cận đa phương về Biển Đông: Một xu hướng mới?; (iv) Cần một khuôn khổ pháp lý cho đấu tranh pháp lý?; (v) Vai trò của Cảnh sát biển trong tăng cường hợp tác ở Biển Đông; (vi) Thời điểm quyết định: Năng lượng truyền thống hay năng lượng tái tạo?; (vii) Cơ sở hạ tầng thiết yếu: Ý nghĩa chiến lược mới của công nghệ; (viii) Tiếng nói của thế hệ kế cận.
Ngoài ra, hội thảo năm nay còn có các phiên dẫn đề đặc biệt từ nhiều lãnh đạo cấp cao như Nghị sĩ Rt. Hon Anne-Marie Trevelyan - Quốc vụ khanh của Vương quốc Anh phụ trách khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương; Ông Martin Thümmel - Ủy viên phụ trách Đông Á, Đông Nam Á và Thái Bình Dương, Bộ Ngoại giao Liên bang Berlin và bà Paola Pampaloni - Quyền Giám đốc Điều hành khu vực Châu Á và Thái Bình Dương tại EEAS.
Năm nay, hội thảo đánh dấu nhiều điểm mới về ý tưởng và tổ chức. Lần đầu tiên, hội thảo dành riêng một phiên thảo luận giữa đại diện từ lực lượng Cảnh sát biển của một số nước ven biển Biển Đông. Bên cạnh đó, hội thảo cũng đã nâng cấp một phiên riêng của các nhà lãnh đạo trẻ tại khu vực trở thành phiên toàn thể trong chương trình nghị sự.