Iran ấn định ngày 27.6 là hạn cuối để vượt giới hạn về làm giàu uranium theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015 mà Mỹ đã rút khỏi năm ngoái.
Dữ liệu mới nhất từ các thanh sát viên Liên Hợp Quốc cho thấy Iran chưa vượt quá giới hạn nhưng sẽ tiến hành trong vòng vài ngày, các nhà ngoại giao tại Vienna, trụ sở của cơ quan hạt nhân Liên Hợp Quốc - Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết.
"Họ chưa đạt tới giới hạn nhưng nhiều khả năng là vào cuối tuần nếu họ làm vậy" - một nhà ngoại giao giấu tên nói.
Phát biểu trước cuộc họp hôm 28.6 tại Vienna với các bên còn lại của thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015, một quan chức Iran cho biết nhu cầu chính của Tehran là có thể bán được nhiều dầu như trước khi Washington rút khỏi hiệp định.
"Đòi hỏi của chúng tôi là gì? Đòi hỏi của chúng tôi là có thể bán dầu của mình và lấy tiền. Và đây thực tế là lợi ích tối thiểu của chúng tôi từ thỏa thuận này" - quan chức Iran giấu tên nói.
"Chúng tôi không yêu cầu Châu Âu đầu tư vào Iran. Chúng tôi chỉ muốn bán dầu của mình" - quan chức này nói thêm.
Các cường quốc Châu Âu và Iran đã thiết lập một cơ chế trao đổi hàng hóa Instex nhưng hiện vẫn chưa hoạt động. Các nhà ngoại giao cho hay, cơ chế này chỉ có trao một khối lượng nhỏ các mặt hàng như dược phẩm chứ không thể đáp ứng việc bán dầu lớn mà Iran đang trông đợi.
Theo quan chức Iran, Instex là một công ty kết nối mạng lưới các tài khoản giữa các nhà nhập khẩu và xuất khẩu. Và mặt hàng xuất khẩu duy nhất của Iran tới Châu Âu là dầu mỏ. “Do đó, nếu họ không mua dầu của chúng tôi, sẽ không có tiền được liên kết giữa nhập khẩu và xuất khẩu" – ông nói.
Ông khẳng định, cho tới khi đòi hỏi này được đáp ứng, Iran sẽ tiếp tục đi theo lộ trình hiện tại và vượt giới hạn của thỏa thuận, bắt đầu với việc làm giàu uranium. Ông lưu ý rằng, động thái này sẽ được thực hiện nhanh chóng.
Hôm 27.6, Đặc phái viên Mỹ về Iran Brian Hook và các quan chức Châu Âu đã gặp mặt tại Paris để trao đổi về vấn đề hạt nhân Iran. Trước cuộc gặp, ông Hook cho hay, các biện pháp trừng phạt của Mỹ không cho phép Iran có quyền tăng tốc chương trình hạt nhân và Mỹ đang giám sát rất chặt chẽ.
Pháp, một trong số các bên của thỏa thuận hạt nhân Iran cho biết, sẽ đề nghị ông Donald Trump ngừng một số biện pháp trừng phạt Iran để tạo cơ hội cho đàm phán xoa dịu cuộc đối đầu leo thang giữa Mỹ và Iran. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron có 2 ưu tiên là giảm căng thẳng quân sự và giữ cho Iran không vi phạm thỏa thuận.
Cuộc đối đầu giữa Mỹ và Iran đã leo thang thêm từ tháng trước sau khi Mỹ siết chặt các lệnh trừng phạt, buộc các quốc gia giới hạn dầu mua từ Iran.
Căng thẳng quân sự Mỹ - Iran cũng gia tăng trong vòng 2 tháng qua. Washington cáo buộc Tehran đứng sau các cuộc tấn công vào 6 tàu chở dầu trong khu vực hồi tháng 5 và tháng 6. Tehran phủ nhận cáo buộc này.