Ở thời kỳ đỉnh cao, IS tuyên bố kiểm soát các vùng lãnh thổ thuộc về Iraq và Syria. Các tay súng của tổ chức này liên tục đánh bại quân đội của cả hai nước và thực hiện hoặc truyền cảm hứng cho những cuộc tấn công vào hàng chục thành phố trên thế giới.
Thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi tuyên bố thành lập vương triều của nhà nước khủng bố tự xưng này tại nhà thờ Hồi giáo al-Nuri của Iraq vào năm 2014. 5 năm sau, thủ lĩnh IS bị tiêu diệt trong một cuộc đột kích của lực lượng đặc nhiệm Mỹ ở tây bắc Syria.
Vương triều IS tự xưng sụp đổ ở Iraq - nơi IS từng có căn cứ chỉ cách Baghdad 30 phút lái xe - và sụp đổ ở Syria sau chiến dịch quân sự kéo dài của liên minh do Mỹ dẫn đầu.
Aymenn Jawad al-Tamimi - thành viên tại Diễn đàn Trung Đông - chia sẻ với Reuters rằng, cuộc tấn công tuần này ở Iran là dấu hiệu cho thấy IS đang tìm cách gây dựng lại sức mạnh và tham gia các hoạt động.
Mục tiêu của IS vẫn như cũ: Tổ chức các cuộc tấn công vào tất cả các kẻ thù của nhóm khủng bố nhằm thiết lập vương triều với mục tiêu cai trị toàn thế giới, chuyên gia này chỉ ra.
IS đã thay đổi chiến thuật kể từ khi vương triều tự xưng sụp đổ và nhóm chịu hàng loạt các thất bại khác ở Trung Đông.
Từng có trụ sở tại thành phố Raqqa của Syria và thành phố Mosul của Iraq, IS hiện ẩn náu bên trong 2 quốc gia này.
Các phần tử IS nằm rải rác trong các đơn vị tự trị. Đội ngũ lãnh đạo của IS là bí mật và quy mô tổng thể hiện nay của nhóm khủng bố này cũng khó xác định được. Liên Hợp Quốc ước tính IS có khoảng 10.000 tay súng ở trung tâm.
Báo cáo của Liên Hợp Quốc năm ngoái ước tính, tại tỉnh Sinai của Ai Cập có thể có từ 800 đến 1.200 phần tử trung thành với IS. Tại Libya - nơi IS từng nắm giữ một dải lãnh thổ trên bờ biển Địa Trung Hải, IS đang yếu hơn nhưng vẫn có thể lợi dụng cuộc xung đột đang diễn ra ở nước này. Ở Yemen, thế lực của IS cũng đang suy giảm.
Trung tâm Chống khủng bố Quốc gia Mỹ nhận định tháng 8.2023 rằng, mối đe dọa do IS và Al Qaeda gây ra "đang ở mức thấp nhất khi các phần tử nguy hiểm nhất đã bị trấn áp".
Tuy nhiên, tổ chức này cảnh báo, một nửa số nhánh của IS "đang hoạt động trong các cuộc nổi dậy trên khắp châu Phi" và "có thể sẵn sàng mở rộng hơn nữa".
Trung tâm Chống khủng bố Quốc gia Mỹ chỉ ra, IS đã mất 3 thủ lĩnh và ít nhất 13 đặc vụ cấp cao khác ở Iraq và Syria kể từ đầu năm 2022 "góp phần làm mất đi sự tinh thông và giảm các cuộc tấn công của IS ở Trung Đông".
Andreas Krieg - Phó Giáo sư tại King's College London - cho biết: "Nhìn chung, trong năm ngoái, IS thực hiện ít cuộc tấn công hơn so với những năm trước".
“Các cuộc tấn công do IS thực hiện đã giảm đáng kể trên toàn cầu. Châu Phi là khu vực duy nhất mà các nhánh của IS vẫn đang phát triển” - ông nói thêm.