"Về nhiều phương diện, Kofi Annan chính là Liên Hợp Quốc. Ông đã vươn lên qua các cấp bậc và trở thành người dẫn dắt tổ chức này sang thiên niên kỷ mới với tư cách và quyết tâm không ai sánh được" - BBC dẫn lời ông Guterres nói trong một thông cáo.
Kofi Annan, cựu Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, người đoạt giải Nobel Hòa bình vì các hoạt động nhân đạo, qua đời ở tuổi 80. "Ông ra đi thanh thản hôm 18.8 sau một thời gian ngắn lâm bệnh" - Quỹ Kofi Annan cho hay.
Trong thông cáo về cái chết của ông, Quỹ Kofi Annan mô tả ông là "một chính khách toàn cầu và người có cam kết mạnh mẽ theo chủ nghĩa quốc tế, người đã tranh đấu suốt cuộc đời cho một thế giới công bằng hơn và hòa bình hơn".
"Ở đâu có cực khổ hay túng thiếu, ông đều tìm đến để giúp đỡ và làm nhiều người cảm động về lòng trắc ẩn và cảm thông sâu sắc của ông. Ông luôn quên mình và đặt người khác lên trên, luôn toát lên lòng tốt chân thành, sự nồng hậu và tỏa sáng trong mọi điều ông làm".
Cuộc đời và sự nghiệp
Kofi Annan sinh ngày 8.4.1938 tại Kusami, Ghana. Kofi nghĩa là "cậu bé sinh vào ngày thứ Sáu". Annan là con song sinh, một sự kiện được xem là đặc biệt trong văn hoá Ghana. Người em song sinh của ông được đặt tên Efua Atta, qua đời năm 1991. Trong tiếng Akan, Efua có nghĩa là "cô bé sinh vào ngày thứ Sáu" và Atta có nghĩa là "sinh đôi" - theo Wikipedia.
Gia đình Kofi Annan thuộc thành phần ưu tú của đất nước; ông nội, ông ngoại và bác của Annan là tù trưởng bộ tộc. Cha của Annan trong một thời gian dài là giám đốc xuất khẩu cho công ty cacao Lever Brothers.
Annan kết hôn với Nane Maria Annan, một luật sư và họa sĩ người Thụy Điển, bà là cháu họ của Raoul Wallenberg (nhà ngoại giao thuộc gia tộc Wallenberg danh giá tại Thụy Điển). Hai người ly hôn vào cuối thập niên 1970.
Kofi Annan thông thạo tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Fante, các phương ngữ thuộc ngôn ngữ Akan và các ngôn ngữ Phi châu khác.
Annan bắt đầu làm việc cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một tổ chức của Liên Hợp Quốc, vào năm 1962. Ngày 13.12.1996, Annan đắc cử Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, bốn ngày sau ông được phê chuẩn bởi Đại hội đồng, và bắt đầu nhiệm kỳ của mình ngày 1.1.1997.
Annan thế chỗ Tổng thư ký người Ai Cập Boutros Boutros-Ghali vừa mãn nhiệm và trở nên nhân vật da màu đầu tiên đến từ một quốc gia Châu Phi đảm nhận vị trí lãnh đạo Liên Hiệp Quốc.
Annan tái đắc cử và bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai ngày 1.1.2002. Sự kiện này được xem như là một ngoại lệ.
Tháng 4.2001, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Kofi Annan đưa ra lời hiệu triệu năm điểm "Tiến tới hành động" nhắm vào đại dịch HIV/AIDS. Ông xem việc chống lại đại dịch này là một ưu tiên cá nhân, như là Tổng thư ký Liên Hợp Quốc và là một người thường.
Ngày 10.12.2001, Annan và Liên Hợp Quốc được trao giải Nobel Hoà bình, "vì những nỗ lực giúp kiến tạo một thế giới an bình hơn và được tổ chức tốt hơn".
Trong nhiệm kỳ của mình, Tổng thư ký Annan chứng kiến các diễn biến của cuộc chiến Iraq, ông kêu gọi Mỹ và Anh không nên hành động mà không có sự hậu thuẫn của Liên Hợp Quốc. Năm 2004, Annan gọi cuộc chiếm đóng Iraq là bất hợp pháp.
Chỉ trích
Tuy nhiên, ông Annan không phải là không bị chỉ trích. Những người phê phán ông nói ông có lỗi trong thất bại của Liên Hợp Quốc không chấm dứt nạn diệt chủng ở Rwanda những năm 1990, khi ông là người đứng đầu lực lượng gìn giữ hòa bình của tổ chức này.
Sau đó, sau khi Mỹ và đồng minh vào Iraq, ông và con trai bị cáo buộc đã tham gia vào "scandal đổi dầu lấy lương thực", điều đã khiến một số người kêu gọi ông từ chức, mặc dù sau đó ông được minh oan.
Trong một cuộc phỏng vấn với chương trình HardTalk của BBC hồi tháng 4.2018 nhân dịp sinh nhật lần thứ 80 của ông, Annan thừa nhận những thiếu sót của Liên Hợp Quốc, và nói tổ chức này "có thể được cải thiện, nó không hoàn hảo nhưng nếu nó không tồn tại, bạn sẽ phải tạo ra nó."
"Tôi là một người lạc quan một cách bướng bỉnh. Tôi sinh ra đã là người lạc quan và tôi sẽ mãi là người lạc quan," ông nói thêm.