Giới thiên văn học phát hiện số lượng lớn nhất sóng hấp dẫn này kể từ những sự kiện vũ trụ đầu tiên được phát hiện năm 2015.
Các nhà khoa học có 35 phát hiện mới về sóng hấp dẫn từ tháng 11.2019 đến tháng 3.2020. Phần lớn sóng vũ trụ được tạo ra từ những hố đen hợp nhất nhưng một số cũng sinh ra từ các vụ va chạm hiếm hoi giữa sao neutron và hố đen.
Số lượng phát hiện sóng hấp dẫn kể trên là bước nhảy vọt so với 3 sóng hấp dẫn được phát hiện từ năm 2015 đến 2016. Điều này nâng số lượng sóng hấp dẫn được phát hiện từ 2015 đến 2020 lên 90.
Đợt "sóng thần" sóng hấp dẫn này là kết quả của chiến dịch quan sát do Đài quan sát sóng hấp dẫn giao thoa kế laser, hay LIGO, ở Mỹ, và đài quan sát sóng hấp dẫn Virgo ở Italia. Kết quả chiến dịch này được công bố ngày 8.11.
Sinh tử của ngôi sao
Sóng hấp dẫn có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về vòng đời dữ dội của những ngôi sao và tại sao chúng biến thành hố đen hoặc sao neutron khi chết. Sóng hấp dẫn được Albert Einstein dự đoán lần đầu tiên năm 1916 trong thuyết tương đối rộng.
Phát hiện mới nhất này là "một cơn sóng thần" và "bước tiến lớn trong hành trình khám phá bí mật của tiến hóa vũ trụ", đồng tác giả nghiên cứu Susan Scott - giáo sư tại Trung tâm Vật lý Thiên văn hấp dẫn Đại học Quốc gia Australia, cho biết.
“Đây thực sự là kỷ nguyên mới cho việc phát hiện sóng hấp dẫn, và lượng khám phá ngày càng tăng đang tiết lộ rất nhiều thông tin về sự sống và cái chết của những ngôi sao khắp vũ trụ"- bà nói.
Theo các chuyên gia, cải thiện độ nhạy của máy dò sóng hấp dẫn đang giúp các nhà khoa học theo dõi được nhiều hơn.
Sự đa dạng của hố đen và sao neutron
Danh mục sóng hấp dẫn mới bao gồm nhiều hố đen ở mọi hình dạng và kích cỡ, ngoài ra còn có những lần hợp nhất hiếm hoi của sao neutron và hố đen.
Hố đen và sao neutron đều là kết quả từ cái chết của những ngôi sao. Hiện tại, sao neutron nặng nhất được biết đến có khối lượng gấp 2,5 lần Mặt trời và hố đen nhẹ nhất có khối lượng gấp 5 lần Mặt trời. Ở giữa khoảng sao neutron nặng nhất và hố đen nhẹ nhất là "khoảng cách khối lượng". Cải tiến và điều chỉnh máy dò cũng giúp các nhà khoa học giải quyết khoảng cách khối lượng hoặc xác định những gì tồn tại trong phạm vi này.
Một trong những vụ va chạm trong chiến dịch quan sát mới nhất đã phát hiện được hố đen khổng lồ có khối lượng gấp 33 lần Mặt trời với một trong những ngôi sao neutron có khối lượng thấp nhất từng phát hiện, khối lượng gấp khoảng 1,17 lần Mặt trời.
“Chỉ bây giờ chúng ta mới bắt đầu đánh giá cao sự đa dạng tuyệt vời của các hố đen và sao neutron" - đồng tác giả nghiên cứu Christopher Berry, thành viên của Tổ chức Hợp tác Khoa học LIGO, cho biết trong một tuyên bố. Theo ông, kết quả mới nhất chứng minh rằng hố đen và sao neutron có nhiều kích cỡ và cách kết hợp.
"Chúng tôi đã giải đáp được một số bí ẩn lâu đời nhưng cũng khám phá ra một số câu đố mới. Qua những quan sát này, chúng tôi tiến gần hơn đến việc mở khóa những bí ẩn về cách những ngôi sao - các khối cấu tạo nên vũ trụ của chúng ta - tiến hóa" - ông nói thêm.
Đợt quan sát sóng hấp dẫn tiếp theo với máy dò LIGO và Virgo dự kiến bắt đầu cuối năm 2022 và sẽ có thêm sự tham gia của dự án máy dò sóng hấp dẫn Kamioka ở Nhật Bản.