Lương cao, cân bằng cuộc sống - công việc

"Tôi muốn phát triển ở nước ngoài thay vì trì trệ ở Nhật Bản" -  một người đàn ông Nhật Bản làm kỹ sư hệ thống tại một công ty khởi nghiệp tại Stockholm, Thụy Điển, chia sẻ.

Thu nhập hằng năm của kỹ sư người Nhật Bản đã tăng khoảng 1,5 lần so với công việc trước đây ở quê nhà.

Ngoài ra, ở Thụy Điển, anh có được một môi trường sống rất khó có được ở quê nhà.

Người đàn ông 34 tuổi, hiện sống ở "Venice của Bắc Âu", đã chuyển từ một nhà sản xuất ôtô Nhật Bản sang công ty hiện tại vào tháng 2.2020. Công ty có khoảng 3.500 nhân viên, bao gồm khoảng 20 người Nhật.

Trách nhiệm chính của kỹ sư 34 tuổi là thiết kế các hệ thống cho các nhà sản xuất ôtô và nhà sản xuất máy móc công nghiệp ở Châu Âu, Bắc Mỹ.

Người đàn ông Nhật Bản này quyết định chuyển sang làm việc cho công ty ở nước ngoài sau một chuyến công tác Châu Âu. 

Anh nhận thấy đồng nghiệp làm việc cho công ty ở Châu Âu có mức lương cao hơn, hoàn tất công việc vào lúc 18h hằng ngày, có thời gian, ăn tối với gia đình và nghỉ cuối tuần.

Trong khi đó, kỹ sư người Nhật Bản tốt nghiệp một trường đại học ở Nhật Bản, làm việc 7 năm trong công ty cũ với mức tiền lương không tăng đáng kể. Trong mùa bận rộn, anh thường về nhà rất muộn do phải làm thêm giờ - đôi khi vượt quá 80 giờ/tháng.

Kỹ sư người Nhật Bản bắt đầu tìm việc ở nước ngoài với sự giúp đỡ của một công ty chuyên về công việc ở nước ngoài. Sau khi phỏng vấn ở một số công ty, bao gồm một nhà sản xuất ôtô ở nước ngoài, và đã tìm được công việc hiện tại. 

"Tốt nhất là ở lại Nhật Bản - nơi dễ sống nhất. Tuy nhiên, sẽ rất khó để trở về Nhật Bản mà không phải hy sinh mức lương tốt và sự cân bằng cuộc sống - công việc mà tôi có được ở Thụy Điển" - anh nói. 

Nhiều doanh nhân Nhật Bản đang chuyển ra nước ngoài để có mức lương và điều kiện làm việc tốt hơn.

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), mức lương trung bình ở Nhật Bản năm 2021 là 39.711 USD, hầu như không tăng trong 30 năm kể từ 1991 - thời điểm mức lương là 37.866 USD.

Trong khi đó, tiền lương ở Mỹ cao hơn khoảng 1,9 lần so với Nhật Bản, đạt 74.738 USD và tăng khoảng 1,5 lần trong cùng kỳ.

Hàn Quốc, có mức lương trung bình là 42.747 USD, đã vượt Nhật Bản từ năm 2015.

Độ tuổi tăng lên

Tại Nhật Bản, những người tìm hiểu về làm việc ở nước ngoài trong năm 2022 cao hơn 1,5 lần so với năm 2021, một phần là do đồng yên yếu, theo Satsuki Tamura, nhà sáng lập GJJ, cho hay.

GJJ là công ty hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp ở nước ngoài đặt tại Tokyo. Trước đây, hầu hết những người tìm việc ở nước ngoài đều là người trẻ tuổi, những năm cuối của độ tuổi 20 và đầu những năm 30, tốt nghiệp từ các trường đại học uy tín. 

Gần đây, số lượng người ở độ tuổi 50 và 60 có kinh nghiệm làm việc ở nước ngoài đã tăng lên. Nhiều người trong số họ đang tìm việc làm ở Đông Nam Á thông qua tuyển dụng của các công ty Nhật Bản ở những nước này nhưng họ không có ý định ở lại đây vĩnh viễn.

Yasuhiro Tanaka, 37 tuổi, đầu bếp sushi tại Miami, đến Mỹ năm 2016. Anh làm việc tại một nhà hàng sushi cao cấp trước khi mở nhà hàng riêng năm 2020. 

Tốt nghiệp đại học, Tanaka gia nhập tổ chức Tình nguyện viên Hợp tác Hải ngoại Nhật Bản. Khi trở về, anh đến một trường ẩm thực và vào làm việc tại một nhà hàng sushi cao cấp ở khu vực Ginza của Tokyo.

Dù làm việc ở đây trong 2 năm rưỡi, Tanaka chưa bao giờ có cơ hội làm việc tại quầy. Anh luôn bận rộn với việc mua thực phẩm, chuẩn bị đồ ăn cho đồng nghiệp và trả lời điện thoại. Mức lương hàng năm của anh là khoảng 3 triệu yên (hiện là 22.000 USD).

Một đồng nghiệp cũ từ Mỹ về Nhật Bản một thời gian ngắn đã hỏi Tanaka rằng anh có muốn thử làm sushi ở New York không. Tanaka nhận lời và làm sushi cho khách hàng đầu tiên ở đây.

Đầu bếp sushi người Nhật Bản đã tăng gấp đôi thu nhập hàng năm trong năm đầu tiên tới Mỹ. Thu nhập của Tanaka tăng dần khi ghi nhận tiến bộ trong sự nghiệp.

Hiện tại với tư cách là đầu bếp độc lập, Tanaka kiếm được khoảng 80 triệu yên (588.976 USD) mỗi năm.

Tanaka đánh giá cao sự hướng dẫn của thầy và những bậc tiền bối ở Ginza nhưng anh lưu ý hệ thống thâm niên của Nhật Bản nêu bật việc học nghề lâu có thể kìm hãm tài năng. Trong khi đó, Mỹ mang tới nhiều cơ hội bất chấp tuổi tác, giới tính. 

Nhiều rủi ro

Theo OECD, mức lương trung bình của Nhật Bản đứng thứ 24 trong số 34 quốc gia, mức thấp nhất trong G7. Do đó, ngày càng nhiều lao động Nhật Bản di cư để tìm kiếm điều kiện làm việc tốt hơn.

Dù vậy, thay đổi công việc ở nước ngoài cũng có nhiều rủi ro.

Tatsuo Moriyama - nhà nghiên cứu về việc làm ở nước ngoài và tác giả của một số cuốn sách về chủ đề này - lưu ý, không phải ai cũng có thể đảm bảo việc làm ở nước ngoài, bởi cần có kỹ năng chuyên môn cao để có mức lương cao. 

So với Nhật Bản, nơi có quy định nghiêm ngặt và khó bị sa thải, thời gian thử việc ở nước ngoài kéo dài và nếu không đạt có thể bị sa thải ngay.

Chuyên gia Moriyama lưu ý, chi phí y tế cao và khả năng tiếp cận hạn chế với dịch vụ y tế chất lượng là thách thức ở một số khu vực.