Theo yêu cầu của Tổng thống Donald Trump, một thượng nghị sĩ cao cấp của Mỹ đã điện đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ trong tuần này. Cuộc điện đàm với nội dung đề xuất Ankara không sử dụng, không kích hoạt hệ thống phòng không S-400 vừa mua từ Mátxcơva. 

Trong cuộc điện đàm hôm 24.7, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham nói rằng, Mỹ sẵn sàng "khởi động đàm phán thương mại tự do" nếu Thổ Nhĩ Kỳ không kích hoạt S-400, ông tiết lộ với phóng viên của tờ Defense One nội dung cuộc trao đổi. 

Kể từ 2017, Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đã có bất đồng về quyết định mua S-400 - hệ thống phòng thủ tên lửa do Nga sản xuất và Mỹ dọa sẽ hủy hợp đồng bán F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ. 

"Quan điểm của tôi là nếu họ không kích hoạt S-400, các lệnh trừng phạt không bị áp đặt. Hi vọng của tôi là thuyết phục Thổ Nhĩ Kỳ không kích hoạt hệ thống bởi việc đó gây tổn hại mối quan hệ" - ông Graham nói. 

Chính trị gia Mỹ nói thêm: "Lời nhắn của tôi tới Thổ Nhĩ Kỳ là, hãy gạt S-400 qua một bên, hãy bắt đầu đàm phán hiệp định thương mại tự do". 

Ông Graham cũng nói rằng, nếu Thổ Nhĩ Kỳ kích hoạt thống phòng không tối tân của Nga, mối quan hệ song phương Mỹ - Thổ sẽ chuyển sang rất u ám. 

Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ không xác nhận về cuộc trao đổi giữa Ngoại trưởng Mevlut Cavusoglu hay nội dung thảo luận của hai bên là gì. 

Cùng lúc chia sẻ với Defense One, ông Graham cũng thông tin trên Twitter rằng, Mỹ và Thổ "phải tìm ra một cách thức tránh tổn hại mối quan hệ do việc Thổ Nhĩ Kỳ kích hoạt hệ thống tên lửa S-400". Theo ông, trong mối quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ, "chúng tôi tìm kiếm cùng thắng, không phải cùng bại". 

"Tôi hy vọng rằng chúng ta có thể có mối quan hệ mạnh mẽ hơn với các đồng minh của mình ở Thổ Nhĩ Kỳ bằng cách thảo luận và đàm phán Hiệp định thương mại tự do" - ông Graham nói. 

Để bảo vệ không phận, từ lâu Thổ Nhĩ Kỳ đã tìm cách mua các tên lửa Patriot của Mỹ sản xuất, nhưng Washington đã từ chối. Do vậy, Thổ Nhĩ Kỳ đã chuyển hướng sang mua S-400 của Nga.

Việc chuyển giao các bộ phận của lô tên lửa S-400 đầu tiên đã được triển khai hồi tuần trước và dự kiến sẽ tiếp tục tới tháng 4.2020. 

Trong khi đó, ông Donald Trump nói rằng, Thổ Nhĩ Kỳ hay cá nhân Tổng thống Recep Tayyip Erdogan không có lỗi trong việc mua S-400. Thay vào đó, ông chỉ trích chính quyền người tiền nhiệm Barack Obama vì không bán Patriot cho Thổ.

Trong tuần này, ông đã có cuộc gặp các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa và thông báo lại việc không có ý định áp đặt bất kỳ lệnh trừng phạt nào với Thổ Nhĩ Kỳ.