Cô Mona Zabihian, một người Mỹ gốc Iran, trên đường trở lại bang Washington Mỹ cuối ngày thứ 7 vừa qua sau khi tham gia một buổi hoà nhạc ở Canada, đã bị cơ quan xuất nhập cảnh tạm giữ.
NBC News dẫn lời Zanbihian cho biết: “Khi bước vào bên trong, tôi nhìn thấy một nhóm các phụ nữ Iran khác, có cả phụ nữ mang thai và trẻ em. Một người bạn của tôi ở Seattle cũng có mặt tại đây”.
Cơ quan quản lý xuất nhập cảnh đã tra hỏi cô về các tài khoản xã hội và về lần cuối cùng cô tới Iran. Cô cho biết thêm: “Họ hỏi rằng liệu tôi có từng ở trong quân đội hay làm việc gì liên quan đến súng đạn không. Tôi phải đã ở đó từ 11h đêm thứ 7 đến 4h sáng ngày chủ nhật”.
Trường hợp của Zanbihian cũng giống như nhiều người Iran, người Mỹ gốc Iran, họ bị tạm giữ và thẩm vấn bởi cơ quan quản lý xuất nhập cảnh trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Iran sau vụ giết tướng Quassem Soleimani tuần trước. Iran và những người đồng minh của họ đã thề sẽ trả thù cho cái chết của tướng Iran.
Zabihian kể lại rằng một nhân viên ở đó đã nói: “Tất cả các bạn đều là công dân Mỹ, đáng lẽ các bạn không nên bị đối xử như vậy”. Anh ta cũng nói cô rằng việc làm này không quy định trên của nước Mỹ mà chỉ áp dụng với riêng tại biên giới bang Washington mà thôi.
Cô Kiara Vaziri, cũng là một người Mỹ gốc Iran, kể lại rằng cô và gia đình của mình hôm thứ 7 cũng đang trên đường từ Canada trở về Washington, đã bị tạm giữ để thẩm vấn mà “không hề có sự giải thích nào”. Gia đình cô bị tịch thu hộ chiếu và chìa khoá ôtô sau đó bị tra hỏi và buộc phải chờ đợi trong nhiều giờ.
Cô cho biết: “Một vài người bị tịch thu điện thoại và phải khai ra mật khẩu điện thoại iPhone, mạng xã hội Facebook và Instagram”. Bố mẹ của cô đã bị tra hỏi một loạt các thông tin về lý lịch như học trường cấp 3 nào, cha mẹ, anh chị em, đã từng phục vụ trong quân đội chưa, lần cuối cùng tới Iran, có bất kỳ mối liên hệ với các hội, nhóm quân sự nào không và nhiều câu hỏi khác nữa.
Sau đó, Hội đồng Quốc gia người Mỹ gốc Iran đã gửi đơn khiếu nại về sự việc này tới Bộ An ninh Nội địa Mỹ, Văn phòng Quyền và Tự do dân sự trực thuộc bộ đã trả lời rằng đó là hoạt động điều tra sàng lọc những người Mỹ gốc Iran tại cửa khẩu biên giới.
Giám đốc dự án an ninh quốc gia thuộc Liên đoàn Tự do dân sự Mỹ - bà Hina Shamsi nói: “Vấn đề chung ở đây là một số lượng lớn các công dân và những người thường trú hợp pháp ở Mỹ là phải chịu sự đối xử phiền hà chỉ vì nguồn gốc Iran của họ. Chúng tôi đã chứng kiến nhiều người bị tra hỏi xâm phạm đời tư và đôi khi bị giam cầm kéo dài dựa trên nguồn gốc quốc gia hoặc những mặc định về tôn giáo”.
Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ tuyên bố trước tình hình nhiều mối nguy cơ hiện nay, Hải quan Mỹ đang “tăng cường hoạt động“ tại các cửa khẩu biên giới để bảo vệ an ninh quốc gia và người dân Mỹ, "đồng thời bảo vệ quyền công dân và quyền tự do của mọi người”.
Nhiều người Mỹ gốc Iran khác cũng đã lên tiếng về việc họ bị thẩm vấn khi quay trở về Mỹ.
Một doanh nhân giấu tên ở Vùng Vịnh cho biết anh ta đã bị các nhân viên hải quan ở Calgary thẩm vấn vào chiều thứ 6 khi anh ta đáp chuyến bay trở lại Mỹ sau một tuần trượt tuyết cùng gia đình.
Anh ta cho biết bản thân là công dân Mỹ hơn 30 năm, và đã được ghi danh vào Chương trình Nhập cảnh Toàn cầu của Hải quan Mỹ, nhưng vẫn bị lựa chọn để điều tra sàng lọc. Một nhân viên đã hỏi anh có từng phục vụ trong quân đội Iran hay không. Anh trả lời rằng anh đã không đến Iran kể từ năm 1978. Người đàn ông cũng cho biết thêm rằng anh ta đã không được hỏi những câu hỏi như thế này từ sau vụ tấn công khủng bố ngày 11 tháng 9 năm 2001.
NBC News dẫn lời người phát ngôn của Hải quan Mỹ rằng không có bất kỳ thay đổi nào trong Hệ thống Nhập cảnh toàn cầu nhắm đến người Mỹ gốc Iran.
John Ghazvinian, một người Mỹ gốc Iran đồng thời cũng là công dân Mỹ, phụ trách trung tâm Trung Đông tại đại học Pennsylvania, cũng bị thẩm vấn nhanh trong một căn phòng sau chuyến bay từ Ai Cập đáp xuống Sân bay quốc tế John F.Kennedy tại New York vào ngày chủ nhật. Ghazvinian nói đó là lần đầu tiên anh bị bắt và thẩm vấn ở sân bay như vậy và cũng là lần đầu tiên bị hỏi về quan điểm chính trị dù đã từng đi rất nhiều nơi trên thế giới.