Thăm Australia trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng New Zealand vào tháng trước, ông Christopher Luxon cho biết, dự án mua sắm và phát triển vũ khí AUKUS giữa Mỹ, Anh và Australia sẽ giúp đảm bảo hòa bình và ổn định ở khu vực Thái Bình Dương.
AUKUS là liên minh do Australia, Anh và Mỹ thành lập năm 2021. Liên minh hình thành trên 2 trụ cột, trong đó trụ cột đầu tiên là cung cấp cho Australia các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. Trụ cột thứ 2, tập trung vào tăng cường năng lực chung và khả năng tương tác của các đối tác trong một số lĩnh vực, bao gồm năng lực mạng, trí tuệ nhân tạo, công nghệ lượng tử và tên lửa siêu thanh.
Trong khi đó, trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Australia Anthony Albanese, Thủ tướng New Zealand Luxon bày tỏ sự quan tâm tới trụ cột thứ hai của AUKUS và các công nghệ mới cũng như những cơ hội có ý nghĩa với New Zealand.
New Zealand không tham gia hiệp ước 3 AUKUS dù Mỹ khẳng định AUKUS luôn mở rộng cửa chào đón nước này tham gia. Tuy nhiên, Thủ tướng Luxon nhấn mạnh, lập trường phi hạt nhân của New Zealand là không thể đàm phán.
Thủ tướng New Zealand Luxon cho hay, mối quan hệ an ninh chặt chẽ với Australia - đồng minh quốc phòng chính thức duy nhất của New Zealand - là nền tảng vững chắc khi nước này đối diện với “một thế giới đầy thách thức và phức tạp hơn”.
Nhà lãnh đạo New Zealand nói thêm, cả New Zealand và Australia sẽ là những đối tác vững chắc làm việc cùng nhau và cùng với các đối tác quốc đảo Thái Bình Dương.
Về phần mình, Thủ tướng Australia Albanese cho biết, nước này sẽ tiếp tục tăng cường quan hệ thương mại và kinh tế với New Zealand, cũng như hợp tác để ứng phó với những thách thức chung, trong đó có biến đổi khí hậu.
Nhà lãnh đạo Australia thông tin thêm, hai nước sẽ tiếp tục tăng cường khả năng tương tác của các lực lượng phòng thủ tương ứng, cũng như không thúc ép đối tác của mình tham gia AUKUS mà tập trung vào tìm kiếm cơ hội ở những nơi có triển vọng hợp tác lớn hơn.
Bên cạnh mối quan hệ đối tác giữa hai nước, Thủ tướng Australia Anthony Albanese và Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon cũng đã có mối quan hệ cá nhân. “Ở cấp độ cá nhân, ông Christopher và tôi đều là những người đam mê hàng không. Chúng tôi đã xây dựng mối quan hệ khi Thủ tướng Luxon còn là người đứng đầu Air New Zealand và tôi là bộ trưởng giao thông của Australia” - ông Albanese nói.
Theo Nikkei, trong khuôn khổ chuyến thăm Australia của Thủ tướng Luxon, 2 Thủ tướng đã thảo luận về việc thúc đẩy mối quan hệ kinh tế vốn đã chặt chẽ giữa hai nước và hợp tác để thúc đẩy “các giá trị chung” ở các quốc đảo Thái Bình Dương.
Reuters chỉ ra, chính sách đối ngoại và quốc phòng New Zealand hiện nay về cơ bản có được sự đồng thuận lưỡng đảng và chính phủ hiện tại đang đi theo con đường tương tự như chính phủ Công đảng tiền nhiệm.
David Capie - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược tại Đại học Victoria, Australia - kỳ vọng chính phủ mới của New Zealand sẽ quan tâm nhiều hơn đến các đối tác truyền thống, như các đối tác trong nhóm chia sẻ thông tin tình báo Ngũ Nhãn (Five Eyes) bao gồm Australia, Anh, Canada và Mỹ.