Ngày 27.2, Nga ban hành lệnh cấm xuất khẩu xăng trong 6 tháng kể từ ngày 1.3.2024 để giữ giá ổn định trong bối cảnh nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng và nông dân, đồng thời để bảo trì các nhà máy lọc dầu ở nước xuất khẩu dầu lớn thứ hai thế giới.
Lệnh cấm, được nhật báo RBC của Nga đưa tin đầu tiên, đã được xác nhận bởi người phát ngôn của Phó Thủ tướng Alexander Novak, người phụ trách lĩnh vực năng lượng rộng lớn của Nga.
RBC dẫn một nguồn tin cho biết, Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin đã phê chuẩn lệnh cấm sau khi Phó Thủ tướng Novak đề xuất trong một bức thư ngày 21.2.
RBC dẫn lời ông Novak cho biết trong đề xuất: “Để bù đắp nhu cầu quá mức đối với các sản phẩm dầu mỏ, cần phải thực hiện các biện pháp giúp ổn định giá cả trên thị trường nội địa”.
Giá xăng trong nước là vấn đề rất nhạy cảm với lái xe và nông dân tại quốc gia xuất khẩu lúa mì lớn nhất thế giới, đặc biệt là vào thời điểm trước cuộc bầu cử tổng thống ngày 15-17.3 và trong bối cảnh một số nhà máy lọc dầu của Nga bị tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraina trong những tháng gần đây.
Nga và Ukraina đã nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng năng lượng của nhau nhằm phá vỡ các tuyến cung ứng và hậu cần, đồng thời làm mất tinh thần của đối thủ.
Dầu thô, sản phẩm dầu và khí đốt cho đến nay là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Nga, mang về nguồn thu ngoại tệ chính cho nền kinh tế trị giá 1,9 nghìn tỉ USD của Nga và đảm bảo rằng Mátxcơva có một vị trí hàng đầu trong chính trị năng lượng toàn cầu.
Điện Kremlin đã hợp tác với Saudi Arabia, nhà xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới, để giữ giá ở mức cao trong khuôn khổ Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ và đồng minh (OPEC+).
Nga đã tự nguyện cắt giảm xuất khẩu dầu và nhiên liệu 500.000 thùng/ngày trong quý I như một phần trong nỗ lực hỗ trợ giá của OPEC+.
Các nhà sản xuất xăng hàng đầu ở Nga vào năm 2023 là nhà máy lọc dầu Omsk của Gazprom Neft, nhà máy lọc dầu NORSI của Lukoil ở Nizhny Novgorod và nhà máy lọc dầu Ryazan của Rosneft.
Năm 2023, Nga đã sản xuất 43,9 triệu tấn xăng và xuất khẩu khoảng 5,76 triệu tấn, tương đương khoảng 13% sản lượng của nước này. Các nhà nhập khẩu xăng lớn nhất của Nga chủ yếu là các nước châu Phi, bao gồm Nigeria, Libya, Tunisia và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE).
Tháng trước, Nga đã giảm xuất khẩu xăng sang các quốc gia không thuộc Khối thịnh vượng chung để bù đắp cho việc sửa chữa ngoài kế hoạch tại các nhà máy lọc dầu trong bối cảnh hỏa hoạn và các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào cơ sở hạ tầng năng lượng của nước này.
Các sự cố bao gồm việc ngừng hoạt động một đơn vị tại NORSI, nhà máy lọc dầu lớn thứ tư của đất nước, nằm gần thành phố Nizhny Novgorod, cách Mátxcơva khoảng 430 km về phía đông, sau sự cố được cho là do kỹ thuật.
Năm ngoái, Nga cấm xuất khẩu xăng từ tháng 9 đến tháng 11 để giải quyết tình trạng thiếu hụt và giá xăng trong nước tăng cao.
Lần này, lệnh cấm sẽ không mở rộng tới các quốc gia thành viên Liên minh kinh tế Á-Âu, Mông Cổ, Uzbekistan và hai khu vực ly khai được Nga hậu thuẫn ở Gruzia là Nam Ossetia và Abkhazia.