Một nhóm các nhà khảo cổ học cho biết, một ụ chôn cất khổng lồ chứa hài cốt của ít nhất 30 chiến binh ở Syria có thể là đài tưởng niệm chiến tranh lâu đời nhất từng được phát hiện, có niên đại ít nhất 4.300 năm tại khu vực hiện đang bị ngập nước ở Tell Banat.

Đài tưởng niệm cũng là ví dụ đầu tiên về một loại tượng đài đặc biệt được mô tả trong các bia ký cổ đại từ Lưỡng Hà, trong đó xác kẻ thù hoặc người chết trong chiến trận được chất thành một cấu trúc có dạng cao.

Phát hiện này cũng cho thấy "người cổ đại đã tôn vinh những người thiệt mạng trong chiến trận, giống như chúng ta" - tờ Live Science dẫn lời Anne Porter, giáo sư về các nền văn minh Trung Đông và Cận Đông cổ đại, Đại học Toronto, Canada, cho biết trong một tuyên bố.

"Chúng tôi không biết liệu họ là người thắng trận hay bại trận, mà chỉ biết rằng họ (những người ở Tell Banat) đã lấy xác của những người chết từ một nơi khác, có lẽ rất lâu sau sự kiện này, và đưa họ vào mộ khổng lồ có thể nhìn thấy cách xa hàng kilomet" - giáo sư nói thêm.

Đài tưởng niệm trông hơi giống kim tự tháp bậc thang Djoser ở Ai Cập ngoại trừ việc các lớp của đài tưởng niệm được làm bằng đất và thạch cao thay vì đá - các nhà khảo cổ viết trong bài báo đăng ngày 28.5 trên tạp chí Antiquity. Những người sống trong khu vực vào thời hiện đại gọi gò đất là "tượng đài trắng" vì thạch cao làm cho nó lấp lánh dưới ánh sáng mặt trời.

Mặc dù địa điểm được khai quật từ năm 1988 đến 1999 bởi một nhóm khảo cổ do Porter và Thomas McClelland - cả hai đều là nhà khảo cổ học của Dự án Cứu hộ Euphrates - dẫn đầu, cho đến nay các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu hết mục đích của nó. Họ đã tiến hành những cuộc khai quật trước khi địa điểm bị ngập do xây dựng đập Tishreen.

Trong thời gian kể từ đó, các nhà khảo cổ cùng với các sinh viên đại học tại Đại học Toronto đã kiểm tra kỹ càng và xác định rằng địa điểm này có khả năng là một đài tưởng niệm chiến tranh lâu đời nhất được biết đến trên thế giới.

Hài cốt còn nhiều mảnh và trong nhiều trường hợp không xác định được tuổi và giới tính của người chết. Những mảnh xương dường như đã được đào lên và thiêu lại tại đài tưởng niệm. Các nhà khảo cổ viết trong bài báo: "Những mảnh xương có thể đến từ một chiến trường cũ, hoặc từ một nghĩa trang, nhưng đã được lựa chọn, sắp xếp và cuối cùng là lưu giữ cẩn thận, rất lâu sau khi chết".

Một số người đã chết được chôn với kunga, "một loài giống như con lừa kéo xe trong nghệ thuật cổ đại" - theo các nhà khảo cổ. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy những viên đạn nhỏ được chôn gần hài cốt.

Các nhà khảo cổ viết: "Các chi tiết gợi ý rằng những người được chôn ở đài tưởng niệm không chỉ tham chiến mà còn là một phần của đội quân có tổ chức, được chia thành lính xe ngựa và lính bộ binh".

Nhóm nghiên cứu cũng tìm thấy mô hình một toa xe có mái che, một bức tượng nhỏ mô tả kunga và bánh xe làm bằng đất sét trong mộ cổ khổng lồ.