“Tổng thống Donald Trump sẽ ký luật chi tiêu liên bang như đã tuyên bố trước đó, và cũng sẽ có hành động pháp lý khác, bao gồm ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, để đảm bảo rằng chúng ta ngăn chặn được cuộc khủng hoảng an ninh quốc gia và nhân đạo ở biên giới” - CNBC dẫn lời Thư ký báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders tuyên bố hôm 14.2.
Theo CNBC, động thái ban bố tình trạng khẩn cấp để xây tường có thể xâm phạm quyền hạn của Quốc hội về ngân quỹ quốc gia và đẩy ông Donald Trump vào cuộc chiến pháp lý kéo dài với giới lập pháp về các quyền hiến định.
“Tuyên bố tình trạng khẩn cấp sẽ là hành động vô luật pháp, lạm dụng quyền lực của tổng thống và là nỗ lực tuyệt vọng để đánh lạc hướng thực tế rằng Tổng thống Donald Trump phá vỡ lời hứa bắt Mexico chi trả cho bức tường” - CNBC dẫn lời Chuck Schumer, lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện, bổ sung rằng “đây không phải là một tình trạng khẩn cấp”.
Việc ban bố tình trạng khẩn cấp sẽ cho phép ông Donald Trump chuyển hướng các khoản ngân sách đã được Quốc hội phê chuẩn cho các mục đích khác sang dự án xây tường biên giới mà không cần sự chấp thuận của Quốc hội. Hôm 12.3, ông Donald Trump ám chỉ rằng ông đã có 23 tỉ USD tài trợ “xếp hàng” từ các nguồn khác để xây tường.
Thông báo của Nhà Trắng ngày 14.2 gây bão chỉ trích ngay lập tức từ phía đảng Dân chủ. Lãnh đạo phe Dân chủ trong Quốc hội lên án động thái của ông Donald Trump. Đáp câu hỏi của phóng viên liệu bà có kiện không nếu ông Donald Trump tuyên bố tình trạng khẩn cấp, nữ Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi nói “Tôi có thể, đó là một giải pháp.”
Văn bản cuối cùng của dự luật an ninh biên giới và chi tiêu liên bang gồm 1.200 trang được Thượng viện do Đảng Cộng hoà lãnh đạo thông qua vào tối 13.2, rồi được chuyển sang Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát chấp thuận, khiến các nhà lập pháp chỉ có chưa đầy 24 giờ để đọc nội dung, chứ đừng nói đến tranh luận và sửa đổi.
Dự luật chi tiêu liên bang bác yêu cầu của Tổng thống Donald Trump về khoản tiền xây tường biên giới 5,7 tỉ USD - một trong những cam kết chính của ông Donad Trump khi tranh cử. Dự luật chỉ phân bố 1,3 tỉ USD để dựng thêm 90km hàng rào thép dọc biên giới Mỹ-Mexico (chứ không phải xây tường bê tông) - khoản tiền thấp hơn nhiều so với yêu cầu của ông Donald Trump.