Không chỉ lừng danh thế giới với các vũ công Samba bốc lửa, với lễ hội hóa trang và phong cách sống hoang dại phiêu bồng, các thành phố di sản Sao Paulo hay Rio De Janeiro (Brazil) còn quyến hồn người ta với các họa phẩm khổng lồ. Nghệ thuật đường phố (Street Art), tranh tường graffiti.

Có nhiều cách lý giải thú vị cho việc nghệ thuật graffiti của Brazil nở rộ và nổi tiếng bậc nhất thế giới, song có một sự thật duy nhất bảo bọc cho kỉ lục đáng tự hào này: Đó là các họa sĩ Brazil và nhiều quốc gia hội tụ về đây đã rất tài năng với các sáng tạo chẳng giống ai; trong khi chính quyền sở tại luôn biết trân trọng thứ nghệ thuật gây tranh cãi này. 

Bây giờ, để vẽ các bức tranh cao vài ba chục mét ở Sao Paulo thì phải xin phép các ban bệ chu đáo và tương đối mất thời gian. Đó là lý do để những người cầm bình sơn đi phụt giữa phố khuya, trong xóm liều, bãi rác, gầm cầu tối tăm không trở thành hạng người bôi bẩn vẽ bậy. Các họa phẩm đường phố ở Brazil hầu như không còn là các ám hiệu, ký tự lấm láp của các băng đảng giang hồ như ở nơi khác nữa. 

Khi kho tàng nghệ thuật graffiti được tôn vinh, đến lượt nó, xứ Nam Mỹ lãng tử này lại trở thành thỏi nam châm hút các tài danh nghệ thuật về sáng tác, dành tặng Sao Paulo rồi Rio các họa phẩm to như một tòa cao ốc, rộng như cả một cái gầm cầu chui “xuyên tâm” vài dãy phố.

Đang đi đường, bạn sừng sỡ trước một gương mặt phụ nữ đẹp mơ màng… to bằng tòa nhà 7 tầng. Màu sắc rộn ràng, đôi mắt của mỹ nhân thương mến và to lớn vượt ra khỏi mọi chiều kích của sự tưởng tượng.

Có khi, cả một đầu đốc khu biệt thự cổ, họ vẽ gương mặt một cầu thủ bóng đá lừng danh trong phút xuất thần kiểu người ngoài hành tinh đột nhập sân cỏ. Có khi, cô nàng ăn mặc sexy, bước ra từ một trò games online nổi tiếng, nàng ngồi và cặp đùi như trắng muốt vắt từ sảnh biệt thự A sang biệt thự B. Đẹp thánh thiện chứ không hớ hênh lõa lồ gì cả.

Hầm đi bộ, hầm chui cho xe ôtô ở các khu phố chính; xóm liều tối mịt cả lúc ban ngày; bãi rác thối như trong ngày tận thế, chỗ nào các họa sĩ tự do cũng vẽ. 

Có khi là người dơi, người nhện, có khi là vua bóng đá Pele, có khi là một đàn ong thương mến mà mỗi “chị ong nâu nâu nâu nâu”to bằng chiếc trực thăng rực màu bay trên bờ tường một tòa cao ốc. Nhiều tác phẩm graffiti đã đưa người ta vào thế giới của những ý tưởng sững người vì ngạc nhiên, có khi là không gian huyễn hoặc của tranh 3D tả thực đến nhầy nhụa, có khi đẹp đến bủn rủn chân tay, lúc lại trong vắt với thế giới hoạt hình Wanlt Disney. Người dơi, người sắt, người nhện, người cát…

Kỳ vĩ nhất ở Rio là tác phẩm Bậc thang Selaron. Vị họa sĩ tài danh cùng tên đã kỳ công, mất nhiều năm để gắn gạch và gốm sứ màu rực rỡ lên 2.000 mảng gạch lớn, tạo nên một họa phẩm bề thế dài 125m, với 250 bậc cầu thang. Qua thời gian, người đam mê nghệ thuật từ ít nhất 60 quốc gia đã tiếp tục đóng góp các khối màu kiên cố cho con đường danh tiếng Selaron. “Bậc thang Selaroncòn xuất hiện trên các quảng cáo của nhiều sản phẩm khiến cả thế giới ngưỡng mộ như: American Express, Coca Cola, Kellogg’s Corn Flakes, Time và Playboy. 

Cũng có khi, các họa phẩm khổng lồ lại thể hiện tâm trạng xã hội, ví như nỗi hoang mang trong một đô thị ồn ào. Người ta vẽ một cậu bé đói khát để quả bóng World Cup 2014 (tổ chức tại Rio De Janeiro) lên trên cái đĩa đồ ăn, tay cháu cầm dao dĩa, còn ánh mắt thì cực kỳ tuyệt vọng. Dòng chữ: “Chúng tôi cần thức ăn, không cần trái bóng” xuất hiện trong tranh, có thể khiến bất cứ ai cũng phải buốt lòng.

Có khi, họa sĩ graffiti nổi tiếng người Mỹ vẽ, sắp đặt các tác phẩm về người chết đuối, người tai nạn giao thông ngay trên phố lớn. Nó sinh động đến mức, nhiều cư dân tử tế phải dừng lại, hốt hoảng bốc máy gọi cảnh sát và xe cấp cứu!

Nghệ thuật đường phố Brazil giúp người ta thả rông trí tưởng tượng đến những bến bờ bất ngờ nhất. Những sáng tạo sửng sốt không theo một quy luật nào cả. Ai đó đã nói rất chí lý: nơi này khiến người ta có cảm giác mình là kẻ bị lưu đày biệt xứ, bởi góc nhìn, tư duy, màu sắc, nét vẽ, khuôn khổ và vị trí “độc lạ” mà bức tranh tọa lạc… -  đều không giống với tất cả mọi hiểu biết thông thường của người ta về hội họa.