Hai loại thuốc kháng virus mới là molnupiravir của Merck và Ridgeback Therapeutics cùng với thuốc paxlovid của Pfizer hy vọng có thể sớm trở thành phương pháp điều trị COVID-19 đầu tiên bằng đường uống hiệu quả trong việc giúp bệnh nhân không phải nhập viện.

Một ủy ban cố vấn cho Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) có kế hoạch xem xét dữ liệu hỗ trợ thuốc molnupiravir vào ngày 30.11. Trong khi đó, vào đầu tháng 11, Pfizer đã công bố kết quả sơ bộ về thuốc kháng virus Paxlovid và tới 16.11 đã chính thức yêu cầu FDA cấp phép sử dụng khẩn cấp cho thuốc uống này.

Nếu cả 2 loại thuốc này được Mỹ cấp phép trong những tuần tới, đây có thể là một lựa chọn điều trị mới quan trọng cho người mắc COVID-19, đặc biệt là những người có nguy cơ cao vẫn đang trong giai đoạn đầu của bệnh.

Khả năng điều trị COVID-19 bằng viên uống thay vì tiêm hoặc truyền đồng nghĩa với thêm nhiều người có thể được điều trị một cách nhanh chóng hơn.

Molnupiravir và Paxlovid sẽ đáp ứng nhu cầu mà các loại thuốc COVID-19 khác chưa đáp ứng được, vốn khó sử dụng hoặc chỉ thích hợp cho bệnh nhân nặng hoặc đang nằm bệnh viện.

Khoảng cách trong điều trị

Các nhà nghiên cứu cho đến nay chỉ tìm thấy một vài loại thuốc có hiệu quả để điều trị COVID-19. Đối với bệnh nhân chưa phải nhập viện, hiện mới chỉ có phương pháp điều trị bằng kháng thể đơn dòng kháng virus - hoạt động dựa trên cơ chế ngăn chặn virus xâm nhập tế bào. 

Tuy nhiên, hạn chế của phương pháp này là chỉ được thực hiện trong một cơ sở y tế có sự giám sát, chẳng hạn như phòng khám của bác sĩ nên nhiều bệnh nhân COVID-19 đủ điều kiện không có khả năng tiếp cận phương pháp này. Giá thành cũng tương đối đắt đỏ.

Dữ liệu ban đầu cho thấy cả Molnupiravir và Paxlovid đều là những loại thuốc mới hiệu quả mà bệnh nhân có thể sử dụng tại nhà để ngăn ngừa các biến chứng của COVID-19 bằng cách ngăn chặn virus phát triển trong cơ thể từ sớm.

Cơ chế hoạt động của Molnupiravir và Paxlovid

Thuốc Molnupiravir hoạt động dựa trên cơ chế làm cho bộ máy sản sinh vật liệu di truyền của virus SARS-CoV-2 làm việc không chính xác, liên tục tạo ra bản sao lỗi hỏng, cuối cùng không còn khả năng hoạt động.

Trong khi đó, Paxlovid sử dụng một cơ chế khác để ngăn chặn virus. Thuốc Paxlovid ''khóa'' một enzyme có tên là protease mà virus SARS-CoV-2 cần có để thực hiện hoạt động nhân bản, ngăn cản virus hoàn thành vòng đời của nó.

Thuốc viên COVID-19 mới được sử dụng như thế nào?

Hiện có hai hình thức điều trị chính cho COVID-19: Thuốc kháng virus và thuốc chống viêm.

Thuốc kháng virus ngăn virus phát triển trong cơ thể và được dùng trong vài ngày đầu khi phát triệu chứng để ngăn ngừa diễn tiến tình trạng bệnh nặng. Thuốc chống viêm điều hòa phản ứng miễn dịch và được sử dụng để hỗ trợ những bệnh nhân nặng hơn cần thở ôxy.

Molnupiravir và Paxlovid là thuốc kháng virus được nghiên cứu trong các thử nghiệm lâm sàng khác nhau nhưng sử dụng công nghệ tương tự. Trong cả hai nghiên cứu, thuốc đã được thử nghiệm ở những bệnh nhân ngoại trú có các yếu tố nguy cơ mắc COVID-19 nghiêm trọng nhưng đang ở giai đoạn đầu của bệnh.

Cả hai nghiên cứu cũng xem xét khả năng bệnh nhân tử vong hoặc phải nhập viện. 

Molnupiravir làm giảm 50% nguy cơ tử vong hoặc nhập viện ở bệnh nhân COVID-19 trưởng thành không nhập viện, có mức độ từ nhẹ đến trung bình, sau khi được điều trị trong vòng 5 ngày kể từ khi bắt đầu có triệu chứng.

Tỉ lệ này ở Paxlovid là khoảng 89% trong vòng 3 ngày điều trị kể từ khi bệnh nhân có triệu chứng và 85% đối với bệnh nhân được điều trị trong vòng 5 ngày. Điều quan trọng là không có bệnh nhân nào dùng 1 trong 2 loại thuốc này tử vong trong các nghiên cứu.

Do chưa triển khai thực tế nên rất khó để so sánh loại thuốc nào ưu việt hơn. Đầu tháng 11, Anh đã trở thành quốc gia đầu tiên chấp thuận sử dụng thuốc Molnupiravir điều trị bệnh nhân COVID-19.

Mỹ đã mua hàng triệu liều thuốc kháng virus Molnupiravir và Paxlovid trong thời gian chờ được phê duyệt.

Tuy nhiên, những viên thuốc này sẽ chỉ hữu ích nếu mọi người được tiếp cận với các xét nghiệm COVID-19 rẻ, nhanh chóng và chính xác bởi nếu được chẩn đoán quá muộn, bệnh nhân sẽ ở ngoài ngưỡng thời gian mà thuốc kháng virus phát huy hiệu quả.

Các nhà nghiên cứu cũng đang nỗ lực nghiên cứu một vài loại thuốc điều trị COVID-19 mới, hiệu quả khác. Mặc dù vậy, vẫn phải khẳng định rằng phòng ngừa vẫn là chiến lược chống dịch tốt nhất và vaccine COVID-19 tiếp tục là công cụ hữu hiệu nhất giúp đẩy lùi đại dịch.