Lợi ích phụ thuộc vào sự chuẩn bị

Những tác động tích cực của CPTPP đem lại cho cả nền kinh tế, các ngành hàng và DN, người dân VN là điều không phải bàn cãi.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, những lĩnh vực, ngành hàng sẽ được hưởng lợi nhiều nhất và trực tiếp từ Hiệp định, gồm: dệt may, da giày, chế biến thực phẩm, các ngành đồ uống, bánh kẹo, thuốc lá, rượu bia… còn những ngành khác, không phải không có lợi ích, mà phụ thuộc rất nhiều vào sự chuẩn bị.

Quá trình chuẩn bị ấy phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nền kinh tế VN được hưởng lợi đến đâu còn phụ thuộc vào điều kiện và công việc tổ chức thực thi cam kết hội nhập, cải cách để hướng tới tăng trưởng bền vững và những nhân tố tổng hợp có tính tích cực tạo ra giá trị gia tăng của kinh tế.

Trong đó, cam kết trong hàng loạt các lĩnh vực, bao gồm truyền thống và phi truyền thống, đóng vai trò quan trọng. “Chỉ khi chúng ta thực thi những cam kết hội nhập này, những năng lực cạnh tranh của cả nền kinh tế và các ngành nghề, DN và sản phẩm mới được cải thiện và nâng cao hơn nữa”- Bộ trưởng Bộ Công Thương nhận định.

Cũng như các quốc gia khác, khi đã tham gia CPTPP, VN cam kết mở cửa thị trường, gỡ bỏ hàng rào quan thuế, tiếp tục tự do hóa và thuận lợi hóa thương mại, tiếp tục công khai và minh bạch hóa quản lý nhà nước về phát triển thị trường.

Bên cạnh đó, với 1 môi trường liên tục được hoàn thiện những cải cách về thể chế cũng như từng lĩnh vực cụ thể của quản lý nhà nước, đặc biệt là môi trường đầu tư kinh doanh, thì điều kiện để VN thu hút đầu tư, có những nguồn lực từ bên ngoài, sẽ được cải thiện nhanh chóng trong thời gian tới.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng chỉ ra sự chủ động trong tiếp cận thị trường, bằng chính nhãn quan của các DN mới là ý nghĩa then chốt, đảm bảo hội nhập thành công của họ.

Không chủ động sẽ phải trả giá

Phân tích về những thách thức, khó khăn, thậm chí cả nguy cơ mà CPTPP đem lại, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng, những điều này không chỉ đặt ra cho nhà nước, các DN mà còn đối với người dân.

Nhãn tiền từ thực tiễn của hội nhập những năm trước đây, khi VN gia nhập tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), hay khi ký BTA với Hoa Kỳ… đã cho chúng ta thấy, nếu tổ chức tốt các cơ hội khai thác thị trường, thực thi cam kết hội nhập, gắn với nền kinh tế một cách chủ động thì tác động tiêu cực sẽ bị hạn chế. Nhưng nếu chúng ta không chủ động được mà thụ động, thậm chí lơ là, không quan tâm đến thực thi cam kết trong hội nhập thì chúng ta sẽ phải trả giá.

Ví dụ, ngành dịch vụ, viễn thông, bưu chính, thương mại điện tử, dệt may, da giày… đã có tăng trưởng đột biến nhưng ngược lại, chúng ta lại chứng kiến trong lĩnh vực nông nghiệp như canh tác mía và ngành công nghiệp mía đường đã rất chậm chạp trong đổi mới và tái cơ cấu ngành này. Do được bảo hộ, bảo vệ thông qua hàng rào quan thuế, đến nay, ngành mía đường, cả hiệu quả và năng lực cạnh tranh rất thấp, nếu so với các quốc gia láng giềng hoặc những nước canh tác mía đường trong khu vực và trên thế giới.

Điều đó cho thấy, những tác động rất nhiều chiều và có cả những tác động tiêu cực, nguy cơ đe dọa đối với một số ngành kinh tế, cũng như tác động đến lợi ích của người nông dân, người tiêu dùng và của những bộ phận dễ bị tổn thương, yếu thế trong xã hội.

Chủ động lên kế hoạch hành động

Đối với Hiệp định CPTPP, yếu tố quan trọng nhất, đó là phải có 1 chương trình hành động mang tính tổng thể của đất nước, của nền kinh tế, để chuẩn bị cho việc thực thi các cam kết hội nhập.

“Chúng tôi (Bộ Công Thương) đã có chuẩn bị từ trước. Sắp tới, chúng tôi sẽ trình kế hoạch hành động này lên Chính phủ, để ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực thì chương trình hành động rất tổng thể và toàn diện này, có sự tham gia của Chính phủ, của cộng đồng DN, địa phương, hiệp hội và người dân” - Bộ trưởng Trần Tuấn Anh chia sẻ.

Yếu tố then chốt là việc rà soát pháp lý, “nội luật hóa” những cam kết hội nhập của chúng ta trong khuôn khổ Hiệp định này, là rất nặng nề, bởi nó có tính toàn diện, động chạm tới toàn bộ nền kinh tế, xã hội. Chúng ta sẽ phải làm liên tục ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, phổ biến, cung cấp thông tin về Hiệp định cũng như về chương trình hành động, xác định rõ nhiệm vụ của từng bộ phận cũng đóng vai trò quan trọng, để có sự tham gia, mang tính chủ động.

Bộ trưởng Bộ Công Thương chia sẻ, năm 2018 sẽ chứng kiến CPTPP được ký kết và sẽ sớm được thông qua vào dịp giữa năm hoặc cuối năm. Như vậy, Hiệp định này sẽ phát huy được ý nghĩa, vai trò của nó, tạo động lực cho phát triển, phát triển bền vững và thực hiện được mục tiêu quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế 5 năm (2016-2021).

“Với nỗ lực chung của Chính phủ và các bộ, ngành, trong đó có Bộ Công Thương, chắc chắn sẽ tạo ra những tiền đề để cho người dân và DN thụ hưởng được từ Hiệp định những thuận lợi, cũng như có biện pháp ngăn chặn và giảm thiểu các tác động tiêu cực” - Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định.